Bir şeyi ummak ve arzulamak şu üç şeyi gerekli kılar.
Birincisi: umduğunu sevmek, istemek
İkincisi: Onu kaçırmaktan korkmak
Üçüncüsü: İmkan nisbetinde onu elde etmeye gayret göstermek.
Bu üç husustan hiçbirinin bulunmadığı bir ümitlenme, boş kuruntudan sayılır. Ümitlenme ayrıdır, kuruntulanma ayrıdır. Her ümitli aynı zamanda korkar. Yolda giden kişi hedefe zamanında ulaşamama korkusuyla hızlı yürür.
Tirmizîde Ebû Hureyre'nin rivayetiyle geçen bir hadiste Allah Rasûlü (Sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmaktadır:
"Korkan yola girer. Yolagiren hedefe ulaşır. Dikkat! Allah'ın ödülü pahalıdır. Dikkat! Allah'ın ödülü cennettir."
Yüce Allah ümidi salih amel sahiplerinin vasfı olarak zikrettiği gibi korkuyu da onların vasfı olarak zikretmiştir. Böylece, fayda veren ümit ve korkunun, amelle birlikte olduğu bilinmiş olur.
Yüce Allah şöyle buyurur:
"Onlar ki Rablerinin korkusundan titrerler. Ve onlar ki Rablerinin âyetlerine inanırlar. Ve onlar ki Rablerine ortak koşmazlar. Verdiklerini, Rabblerinin huzuruna dönecekleri düşüncesiyle kalpleri korkudan ürpererek verirler. İşte onlar, hayır işlerine koşarlar ve onlar hayır için önde giderler." (Mü'minûn, 57-61).
Tirmizî Âişe'den (r.a.) şöyle rivayet etmiştir:
"Rasûlullah'a bu âyetten sorarak "Onlar içki içen, zina eden ve hırsızlık yapan kimseler mi?" dedim. Buyurdu ki:
"Hayır ey Sıddık'ın kızı! Bilakis onlar oruç tutan, namaz kılan ve sadaka veren, bunların kendilerinden kabul edilmemesinden korkan kimselerdir. Onlar hayırda yarışan kimselerdir".
Bunun benzeri bir hadis de Ebû Hureyre'den rivayet edilmiştir. Yüce Allah saadet ehlinin korku içinde iyilik yapmakla, bedbahtları ise güven içerisinde kötülük yapmakla nitelendirmiştir.
