Yaratma ve Emir Allah’a Aittir
Soru:
Allah Azze ve Celle’nin «Yaratma ve emir O’na âittir» âyetinin manası nedir?
Cevap:
Hamd, Allah’a mahsustur.
Allah Subhânehû ve Teâlâ her şeyi yaratmıştır. Gökleri, yeri ve ikisi arasındakileri ve üzerindekileri yaratandır. Gökleri kat kat, yerleri istirahat yeri, parlak yıldızları, yerinden oynamayan sabit dağları, farklı madenleri, çeşitli ağaçları, faydalı suları, çeşitleri hayvanları, yenilenen rüzgârları, yüce melekleri, insanı, cinleri, hayvanları, cansız varlıkları ve bitkileri yarattı. «Bu, Allah’ın yarattıklarıdır. Şimdi (ilâh deyip şirk koştuğunuz) Allah’tan başkasının neler yarattığını bana gösterin.» (Lokman: 11)
Bu yüce mahlukat, yaratıcının azametine işaret eder; onun çokluğu, yaratıcının kudretine işaret eder; onun renkleri ve cinsleri, yaratıcının deneyim, tecrübe ve bilgisine işaret eder; onun vazifelerinin ve faydalarının farklı oluşu, yaratıcının hikmetine işaret eder; onun korunması ve düzene sokulması, yaratıcının hayatına, ilmine, kudretine ve kuvvetine işaret eder. «Allah, O’ndan başka hakkıyla ibadet edilecek başka bir ilâh yoktur.» (Bakara: 255)
Rabbimiz olan Allah, her şeyi bilen, her şeyin sahibi ve her şeyi yaratandır.
( إن ربكم الله الذي خلق السماوات والأرض في ستة أيامٍ ثم استوى على العرش يغشي الليل النهار يطلبه حثيثًا والشمس والقمر والنجوم مسخرات بأمره ألا له الخلق والأمر تبارك الله رب العالمين ) الأعراف/54 .
«Rabbınız, şüphesiz, gökleri ve yeri altı günde yaratan, sonra da Arş üzerinde istiva eden, geceyi, kendisini süratle takip eden gündüzle örten, güneşi, ayı ve yıldızları emrine boyun eğmiş olarak yaratan hep Allah'tır. Bilesiniz ki, yaratma ve emir O'na mahsustur. Âlemlerin Rabbı Allah, ne yücedir.» (Araf: 54)
Allah, her türlü noksan sıfatlardan münezzehtir, en güzel isimler, en yüce sıfatlar O’nundur. O’nun dilediği olur, dilemediği ise olmaz. Yeryüzünde ve gökyüzünde hiçbir şey O’nu aciz bırakamaz.
( إنما أمره إذا أراد شيئًا أن يقول له كن فيكون ) يس/82
«Bir şeyin olmasını istediği zaman, O'nun işi, ona "ol" demekten ibarettir; o da hemen olur.» (Yasin: 82)
Bizim Rabbimiz her şeye kadirdir, dilediğini, dilediği gibi yaratır.
( والله خلق كل دابة من ماء فمنهم من يمشي على بطنه ومنهم من يمشي على رجلين ومنهم من يمشي على أربع يخلق الله ما يشاء إن الله على كل شيء قدير ) النور/45 .
«Allah, bütün hayvanları sudan yaratmıştır. Bunlardan bir kısmı karnı üzerinde yürür; bir kısmı iki ayak üzerinde yürür, bir kısmı da dört ayak üzerinde yürür. Allah dilediğini yaratır, şüphe yoktur ki Allah, her şeye kâdirdir.» (Nur: 45)
Bizim Rabbimiz Güç sahibidir, Aziz’dir.
( خلق السماوات بغير عمد ترونها وألقى في الأرض رواسي أن تميد بكم وبث فيها من كل دابة وأنزلنا من السماء ماء فأنبتنا فيها من كل زوج كريم ) لقمان/10 .
«Gördüğünüz gibi, gökleri direksiz yaratmış, sizi sarsmasın diye de, yeryüzüne sabit dağlar atmış ve orada her çeşit hayvanı yaymıştır. Gökten bir su indirip orada her güzel çifti bitirmişizdir.» (Lokman: 10)
Bizim Rabbimiz her şeyi bilendir.
( ألم تر أن الله يعلم ما في السماوات وما في الأرض ما يكون من نجوى ثلاثة إلا هو رابعهم ولا خمسة إلا هو سادسهم ولا أدنى من ذلك ولا أكثر إلا هو معهم أينما كانوا ثم ينبئهم بما عملوا يوم القيامة إن الله بكل شيء عليم ) المجادلة/7 .
«Allah'ın, göklerde ve yerde olan her şeyi bildiğini bilmez misin? Üç kişinin hiçbir gizlisi yoktur ki, O, dördüncüleri olmasın; beş kişinin hiçbir gizlisi yoktur ki, O, altıncıları olmasın. İster bundan daha az, ister daha çok olsunlar ve nerede bulunurlarsa bulunsunlar, O, onlarla beraberdir; sonra da kıyamet günü, kendilerine yaptıklarını haber verecektir. Şüphesiz Allah, her şeyi hakkıyle bilendir.» (Mucâdele: 7)
Bizim Rabbimiz bizi yarattı ve bizim rızıklarımızı da yarattı.
( يا أيها الناس اذكروا نعمة الله عليكم هل من خالق غير الله يرزقكم من السماء والأرض لا إله إلا هو فأنى تؤفكون ) فاطر/3 .
«Ey insanlar! Allah'ın, üzerinizdeki nimetini düşünün; hiç Allah'tan başka, gökten ve yerden size rızık veren bir yaratıcı var mı? O'ndan başka hakkıyla ibadet edilecek başka bir ilâh yoktur. Nasıl olup da haktan döndürülüyorsunuz?» (Fâtir: 3)
Bizim Rabbimiz Latîf’tir, Habîr’dir, her şeyden haberdardır.
( يا بني إنها إن تك مثقال حبة من خردل فتكن في صخرة أو في السماوات أو في الأرض يأت بها الله إن الله لطيف خبير ) لقمان/16 .
«"Ey oğulcuğum! Yaptığın şey, bir hardal tanesi ağırlığında da olsa, ister bir kaya içinde bulunsun, ister göklerde veya yerin içinde olsun, Allah onu getirir. Şüphesiz Allah, Latîf'tir: her şeyden haberdârdır."» (Lokman: 16)
Bizim Rabbimiz Alîm’dir, Kadîr’dir.
( لله ملك السماوات والأرض يخلق ما يشاء يهب لمن يشاء إناثاً ويهب لمن يشاء الذكور أو يزوجهم ذكراناً وإناثاً ويجعل من يشاء عقيماً إنه عليم قدير ) الشورى/49 - 50 .
«Göklerin ve yerin hükümranlığı Allah'a aittir. Dilediğini yaratır. Dilediği kimseye kızlar ihsan eder; dilediği kimseye de erkek evlâdlar verir. Yahut onları erkekler ve kızlar olarak çift verir; dilediğinide kısır yapar. O, şüphesiz her şeyi hakkıyla bilendir; her şeye hakkıyla kaadirdir.» (Şûrâ: 49-50)
Bizim Rabbimiz Cevâd’dır, Kerim’dir.
( الله الذي جعل لكم الأرض قراراً والسماء بناءً وصوركم فأحسن صوركم ورزقكم من الطيبات ذلكم الله ربكم فتبارك الله رب العالمين ) غافر/64
«Yeryüzünü sizin için durulacak yer, göğü de bina yapan, sizi en güzel bir surette yaratan ve size temiz şeylerden rızık veren Allah'tır. İşte, Rabbınız Allah budur. Bütün âlemlerin Rabbı ne yücedir.» (Mumin/Ğâfir: 64)
Bizim Rabbimiz Hakîm’dir, Alîm’dir.
( وهو الذي جعل لكم الليل لباساً والنوم سباتاً وجعل النهار نشوراً وهو الذي أرسل الرياح بشراً بين يدي رحمته وأنزلنا من السماء ماءً طهوراً ، لنحيي به بلدة ميتاً ونسقيه مما خلقنا أنعاماً وأناسي كثيراً ) الفرقان/47-49
«Geceyi örtü, uykuyu dinlenme ve gündüzü de dirilip çalışma zamanı yapan Allah'tır. Rahmetinin önünden rüzgârları müjdeci olarak gönderen de Allah'tır. Nitekim gökten, ölü bir beldeye hayat vermek ve yarattığımız birçok hayvan ve insanı sulamak için tertemiz bir su indirmişizdir.» (Furkân: 47-49)
Bizim Rabbimiz, bütün insanlığı bir tek nefisten yaratmıştır.
( يا أيها الناس اتقوا ربكم الذي خلقكم من نفس واحدة وخلق منها زوجها وبث منهما رجالاً كثيراً ونساء ) النساء/1
«Ey insanlar! Sizi tek bir nefisten yaratan, yine ondan eşini meydana getirip her ikisinden birçok erkek ve kadınlar türeten Rabbınızdan sakının.» (Nisâ: 1)
Bizim Rabbimiz Güç sahibidir, Kadîr’dir.
( إن الله يمسك السماوات والأرض أن تزولا ولئن زالتا إن أمسكهما من أحد من بعده إنه كان حليماً غفوراً ) فاطر/41
«Yerlerinden oynamamaları için gökleri ve yeri Allah tutmaktadır. Onlar yellerinden oynarsa, Allah'tan başka hiç kimse onları tutamaz. Onun içindir ki Allah, Halîm'dir; çok bağışlayıcıdır.» (Fâtir: 41)
Bizim Rabbimiz her şeyi yaratmıştır.
( الله خالق كل شيء وهو على كل شيء وكيل ) الزمر/62
«Allah, her şeyin yaratıcısıdır; O, her şeye vekildir.» (Zumer: 62)
Bizim Rabbimiz her şeyi kuşatmıştır.
( وكان الله بكل شيء محيطاً ) النساء/126
«Allah, çepeçevre her şeyi kuşatmıştır.» (Nisâ: 126)
Bütün emirler Allah’ındır.
( لله الأمر من قبل ومن بعد ) الروم/4
«Eninde sonunda emir Allah'ındır.» (Rûm: 4)
İşlerin düzenlenmesi Allah’ın elindedir.
( ولله غيب السماوات والأرض وإليه يرجع الأمر كله ) هود/123
«Göklerin ve yerin ğaybı Allah'a aittir. Her iş O'na döndürülür.» (Hûd: 123)
Allah Azze ve Celle bize sadece kendisine ibadet etmemizi ve O’ndan başka kimseye başvurmamamızı emretmiştir.
( إن الحكم إلا لله أمر ألا تعبدوا إلا إياه ) يوسف/40
«Hüküm, yalnız Allah'a aittir, Kendisinden başka hiçbir şeye ibadet etmemenizi emretmiştir.» (Yûsuf: 40)
Allah Azze ve Celle bize kendisine ve Rasûlü sallallahu aleyhi ve selleme itaat etmemizi emretti.
( وأطيعوا الله والرسول لعلكم ترحمون ) آل عمران/132
«Allah'a ve Peygambere itaat edin ki rahmet olunasınız.» (Âli İmrân: 132)
Allah Azze ve Celle bize güzel ahlakı emretti, kötü ahlaktan da yasakladı.
( إن الله يأمر بالعدل والإحسان وإيتاء ذي القربى وينهى عن الفحشاء والمنكر والبغي يعظكم لعلكم تذكرون ) النحل/90
«Allah, adaletli olmayı, iyilik etmeyi ve yakınlara vermeyi emreder; (her çeşit) haramdan, kötülükten ve zorbalıktan da meneder; öğüt alasınız diye size va'z ve nasihat eder.» (Nahl: 90)
Allah Azze ve Celle bize hayırda yardımlaşmamızı emretmiş, şerden de bizleri sakındırmıştır.
( وتعاونوا على البر والتقوى ولا تعاونوا على الإثم والعدوان ) المائدة/2
«İyilik ve takva üzere yardımlaşın; günâh işlemek ve düşmanlık etmek için yardımlaşmayın.» (Maide: 2)
Yaratma, emir ve mülk yalnızca Allah’a aittir.
( لله ملك السماوات والأرض وما فيهن وهو على كل شيء قدير ) المائدة/120
«Göklerin, yerin ve içindekilerin hükümranlığı Allah'a aittir. O, her şeye hakkıyle kaadirdir.» (Mâide: 120)
Yaratılışı, fıtratı gereği kalpler, mülkün ve yaratmanın yalnızca Allah’ın olduğunu ikrar eder.
( قل لمن الأرض ومن فيها إن كنتم تعلمون ، سيقولون لله قل أفلا تذكرون ، قل من رب السماوات السبع ورب العرش العظيم ، سيقولون لله قل أفلا تتقون ، قل من بيده ملكوت كل شيء وهو يجير ولا يجار عليه إن كنتم تعلمون ، سيقولون لله قل فأنى تسحرون ، بل أتيناهم بالحق وإنهم لكاذبون ) المؤمنون/84-90
«(Ey Muhammed! O müşriklere) de ki: "Eğer biliyorsanız (söyleyin bakalım), yeryüzü ve yeryüzünde bulunanlar kimindir?" Diyeceklerdir ki: "Allah'ın." De ki: "O halde hiç düşünmüyor musunuz?" Yine de ki: "Yedi tabaka göğün Rabbı ve büyük Arş'ın Rabbı kimdir?" Onlar da diyeceklerdir ki: "Allah'tır." De ki: "O halde hiç korkmuyor musunuz?" Keza de ki: "Eğer biliyorsanız, (söyleyin bakalım) her şeyin hükümranlığı elinde olan, her şeyi himaye eden ve fakat kendisi himayeye muhtaç olmayan kimdir?" Diyeceklerdir ki: "Allah". De ki: "O halde nasıl aldanıyorsunuz?" Hayır, biz onlara hakkı getirdik; onlar ise yalancıdırlar.» (Muminun: 84-90)
Ey insanlar cevap vermez misiniz?
( قل أرأيتم إن أخذ اللّه سمعكم وأبصاركم وختم على قلوبكم من إله غير اللّه يأتيكم به ) الأنعام/46
«(Ey Muhammed! Onlara) de ki: Allah kulaklarınızı ve gözlerinizi alsa, kalplerinize de mühür vursa, Allah'tan başka onu size geri getirecek ilâh kimdir?"» (Enâm: 46)
Akıl etmiyor musunuz?
( قل أرأيتم إن جعل اللّه عليكم الليل سرمداً إلى يوم القيامة من إله غير اللّه يأتيكم بضياء أفلا تسمعون ، قل أرأيتم إن جعل اللّه عليكم النهار سرمداً إلى يوم القيامة من إله غير اللّه يأتيكم بليل تسكنون فيه أفلا تبصرون ) القصص/71-72
«(Ey Muhammed!) De ki: "Allah, kıyamet gününe kadar geceyi üzerinizde devamlı kılsa, Allah'tan başka hangi ilah size bir ışık getirir, haydi söyleyin; hiç işitmiyor musunuz? Ve yine de ki: "Allah, kıyamet gününe kadar gündüzü üzerinizde devamlı kılsa, Allah'tan başka hangi ilâh size bir gece getirir de, o gecede dinlenirsiniz, haydi söyleyin; hiç görmüyor musunuz?"» (Kasas: 71-72)
Düşünmüyor musunuz?
( أفرأيتم ما تمنون ، أأنتم تخلقونه أم نحن الخالقون ) الواقعة/58-59
«Ana rahimlerine attığınız meniden haber verir misiniz? Ondan bir insan yaratan siz misiniz; yoksa asıl yaratıcı biz miyiz?» (Vâkia: 59-59)
Görmüyor musunuz?
( أفرأيتم ما تحرثون ، أأنتم تزرعونه أم نحن الزارعون ) الواقعة/63-64
«Toprağa ektiğiniz tohumdan haber verir misiniz? Onu yerde siz mi bitiriyorsunuz; yoksa asıl bitiren biz miyiz?» (Vâkia: 63-64)
Bakmıyor musunuz?
( أفرأيتم الماء الذي تشربون ، أأنتم أنزلتموه من المزن أم نحن المنزلون لو نشاء جعلناه أجاجا فلولا تشكرون ، أفرأيتم النار التي تورون ، أأنتم أنشئتم شجرتها أم نحن المنشئون ، نحن جعلناها تذكرة ومتاعاً للمقوين ، فسبح باسم ربك العظيم ) الواقعة/68-74
«İçtiğiniz sudan haber verir misiniz? Onu bulutlardan siz mi indirdiniz, yoksa asıl indiren biz miyiz? Dilesek, onu acı veya tuzlu kılarız (da, ne içebilir, ne de tarımda kullanabilirsiniz). O halde şükretmeniz gerekmez mi? Yaktığınız ateşten haber verir misiniz? Onun ağacını hiç yoktan siz mi var ettiniz; yoksa var eden biz miyiz? Biz onu bir ibret ve çölde yaşayanlar için bir nimet kıldık. O halde (bütün bunları kendi kudretiyle yarattığı için) yüce Rabbının adıyla tesbîh et.» (Vâkia: 68-74)
Akletmiyor musunuz? Geceyi, gündüzü, güneşi, ayı, yıldızları emrinize veren kim? Muhakkak ki O, bir olan Allah Azze ve Celle’dir. Allah Azze ve Celle’nin buyurduğu gibi:
( وسخر لكم الليل والنهار والشمس والقمر والنجوم مسخرات بأمره إن في ذلك لآيات لقوم يعقلون ) النحل/12
«Geceyi, gündüzü, güneşi ve ayı sizin hizmetinize vermiştir; yıldızlar da O'nun emrine tâbi kılınmışlardır. Bunda, şüphesiz aklını kullanan kimseler için ibretler vardır.» (Nahl: 12)
Allah Azze ve Celle, yaratan, rızık veren, işleri düzenleyen, her şeyi bilen, ibâdet edilmeye lâyık olandır. Çünkü O, diridir; kendi zâtıyla kâimdir; yaratandır, rızık verendir, her şeye gücü yetendir. O’ndan gayrisi ise âcizdir, zayıftır, yaratamaz, rızık veremez, fayda ve zarar veremez.
( واللّه يعلم ما تسرون وما تعلنون ، والذين يدعون من دون اللّه لا يخلقون شيئاً وهم يُخلقون أموات غير أحياء وما يشعرون أيان يبعثون ، إلهكم إله واحد فالذين لا يؤمنون بالآخرة قلوبهم منكرة وهم مستكبرون ) النحل/19-22
«Allah, içinizde gizlediğinizi de bilir; açığa vurduğunuzu da. Allah'ı bırakıp da yalvarıp yakardıkları şeyler, hiçbir şey yaratamazlar. Aslında onların kendileri yaratılmışlardır. Onlar ölüdürler; diri değil. (Kendilerine ibadet edenlerin,) ne zaman dirileceklerini de bilmezler. Oysa ilâhınız tek bir ilâhtır. Âhirete îman etmeyenler, kalbleri de inkârcı olan ve büyüklük taslayan kimselerdir.» (Nahl: 19-22)
