NAMAZDA ELLERI KALDIRMA RISALESI IMAM BUHARI
TERCEME: HARUN EBU HUSEYİN
BISMILLAHIRRAHMANIRRAHIM
Bize seyh, imam, allame, hafiz, mutgin, selefin takipcisi Zeynuddin Ebul-Fadl Abdurrahim b. el-Huseyn b. el-Iraki ve seyh, imam, hafiz Nuruddin Ali b. Ebi Bekr el-Heysemi o ikisine kiraatle (okumayla), O ikisi soyle dedi:Bize es-seyhatu, es-Salihatu Ummu Muhammed sittul-Arab (Arabin kadini) bintu Muhammed b. Ali b. Ahmed b. Abdulvahid b. el-Buhari bildirdi:O soyle dedi:Bize dedem es-seyh Fahruddin b. el-Buhari kiraeten (okumayla), ben hazirken ve rivayet ettigine icazeten (izinli), haber verdi.O soyle dedi:Bize Ebu Hafs Umer b. Muhammed b. Ma’mer b. Taberzed ondan simaen (isitmeyle) haber verdi.Bize Ebu Galip Ahmed b. el-Hasen b. el-Benna haber verdi.Bize Ebul-Huseyn Muhammed b. Ahmed b. Hasnun en-Nersi haber verdi.Bize Ebu Nasr Muhammed b. Ahmed b. Musa el-Melahimi haber verdi.Bize Ebu Ishak Muhammed b. Ishak b. Mahmud el-Hazai haber verdi. O soyle dedi: Bize imam Ebu Abdillah Muhammed b. Ismail b. Ibrahim el-Buhari haber verdi.O soyle dedi:
1. Namazda,rukuya giderken ve rukudan kalkarken elleri kaldirmayi inkar edene, arap olmayanlara (aceme) durumu anlasilmaz hale getirene, kendisini ilgilendirmeyeni ustune alarak, Allah Resulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’in, ashabinin ve tabiinin yaptiklari ve soyledikleri ve bununla alakali rivayetler ve yalanda birlesmeleri mumkun olmayan kimselerin birbirlerinden rivayet ettikleri sahih haberlere tabi olan selef alimler oldugu halde, beyinlerine ve kemiklerine kadar islemis bidatlari, goguslerindeki kinleri ve kalplerinin tiksinti ile sikismasi sonucu, kibirlenerek peygamberlerin sunnetine ve onu yasayan sunnet ehline dusmanlik gosterene, dinde samimi olan acemi bu batil uzere, cevrelerine toplayarak gururlananlara reddiyedir.
2. Nebi sallallahu aleyhi ve sellem soyle dedi: “Ummetimden bir topluluk hak uzere daim olur. Onlara ne terk edenler ne de muhalefet edenler zarar veremezler.” Bu Allah Rasulu sallallahu aleyhi ve sellem ‘in sunnetlerinin hepsinde, olulere hayati vermek icin, dogru bir niyyet uzere iradeden (istemekten) ve tesvikten sonra, onda bazi taksir (kisaltma-ihmalkarlik) de olsa, insanlarin uzerine takdir edilerek, Allah Rasulu sallallahu aleyhi ve sellem’de ki en guzel ornek icin, onlari ayaga kaldirmak icin, Allah Rasulu sallallahu aleyhi ve sellem’in fiillerinden kesin kararsiz, hatta Allah Rasulu sallallahu aleyhi ve sellem’in emrettigi isi veya nehyettiginin terkini azmetse bile, bunu yapsa bile, bu ebediyen gecerlidir.Zira Allah azze ve celle kukuna emretmis ve O’na taati farz kilmis ve O’na ittibayi vacib kilmistir.Onlarin Allah Rasulu sallallahu aleyhi ve sellem’e ittibasini ve taatini kendisine itaat kildi.Guc, kuvvet ve azamet sahibi olan Allah soyle buyuruyor:”Rasul size neyi vermisse onu alin.Size neyi de nehyetmisse ondan da skinin."”(Hasr Suresi:7).
3. Allah(azze ve celle)soyle buyuruyor:”Kim Rasule itaat ederse muhakkak ki Allah’a itaat etmistir”.(Nisa Suresi:80)
4. Allah(azze ve celle) soyle buyuruyor:”Hayir Rabbina yemin olsun ki onlar aralarinda cekistikleri seyler hakkinda seni hakem tayin edip,sonrada verdigin hukumden dolayi,iclerinde hicbir sikinti duymadan tam bir teslimiyet gostermedikce iman etmis olmazlar.(Nisa Suresi:65)
5. “Allahin emrine muhalefet edenler,baslarina bir belanin gelmesinden yahut aci bir azaba ugramaktan sakinsinlar.”(Nur Suresi: 63)
6. “Allahi cokca zikredenler, Allahi ve kiyamet gununu arzu edenler,sizin icin Allah Rasulunde en guzel ornekler vardir.”(Ahzab Suresi: 21)
7. Allah oyle bir kula rahmet etmistir ki, o kul Allah Rasulu (sa)e ittiba icin Allah’dan yardim istemistir.O’nun sozlerini tam olarak anlatmak icin (teblig icin) ve Allahu tealaya nefsinin serrinden O’na siginmistir.
“Kim benim hidayetime uyarsa, ne sapitir ne de bedbaht olur” (Taha Suresi:123)
Allahu Teala’nin bu sozu icin O’nun hidayetini aralar.
8. Bize Ismail b. Uveys haber verdi. Bana Abdurrahman b. Ebiz-Zinad, Musa b. Ukbe’den, O’da Abdullah b.el-Fadl el-Hasimi’den, O’da Abdurrahman b. Hurmuz el E’rac’ dan, O’da Ubeydullah b. Ebi Rafi’, Ali b. Ebi Talib’den bildirdi. Muhakkak ki Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem) namaz icin tekbir getirdiginde ellerini omuz hizasina kaldirirdi, ruku etmek istediginde ve kafasini rukudan kaldirdiginda ve iki rekattan sonra ayaga kalktiginda (birinci tesehhudden) aynini yapardi.
(Ahmed musnedinde (717) Ibn Huzeyme (1:294) Ebu Davud (744) Tirmizi (3423)Ibnu Mace(864) Tahavi: “Serhi Meanil- Esar”da(3:137)Darekutni (1:287)Beyhaki Suneninde (2:74) ve Ma’rifetis-Sunende (2:414) hepside Ebiz-Zinad tariki ile
9. Buhari dedi ki: Ve yine Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in ashabindan 17 kisiden rivayet olunmustur ki; muhakkak ki onlar, rukuya giderlerken ellerini kaldiriyorlardi . Bunlar :Ebu Katade el- _Ensari, Ebu Useyd es- Saidi el- Bedri, Muhammed b. Mesleme el-Bedri, Sehl b. Said es- Saidi, Abdullah bin Umer b. el- Hattab, Abdullah b. Abbas b. Abdulmuttalip el-Hasimi, Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’in hadimi (hizmetkari) Enes bin Malik, Ebu Hureyre ed-Devsi, Abdullah bin Amr b. As, Abdullah b. ez- Zubeyr b. el Avvam el-Kuresi, Vail b. Hucr el- Hadrami, Malik b.el-Huveyris, Ebu Musa el-Esari, Ebu Humeyd es- Saidi, Ali b. Ebi Talib, Ummud- Derda,Allah hepsinden razi olsun.
[Ayni (rahimehullah) Buhari (rahimehullah)’in bu sozunu ”Umde”de nakletmistir.(5-272) Ve orada on dokuz kisi zikretmistir.
10. Hasen ve Humeyd b. Hilal dedi ki; Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’ in ashabi (namazda) ellerini kaldiriyorlardi.
11. Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’ in ashabindan hic kimse bunun disinda olmamistir.Ve hicbir ilim ehli katinda Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’ in namazda el kaldirmadigi sabit olmamistir.
12. Yine Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’ in ashabinin bir cogundan biraz once vasfedilenler rivayet olunmustur.
13. Ve yine Mekke alimlerinin bir cogundan, Hicaz, Irak , Sam, Basra, Yemen ve Horasan ehlinden rivayet olunmustur. Bunlardan bazilari sunlardir : Said b. Cubeyr, A’ta b. Ebi Rabah, Mucahid, El- Kasim b. Muhammed, Salim b. Abdullah b. Umer b. el- Hattab, Umer b. Abdulaziz, En- Numan b. Ebi Ayyas, el-Hasen, Ibnu Sirin, Tavus, Mekhul, Abdullah b. Dinar, Nafi, Ubeydullah b. Umer, el- Hasen b. Muslim, Kays b. Said ve bir coklari.
14. Yine Ummud- Derda’dan ellerini kaldirdigi rivayet olunmustur.
15. Abdullah b. el- Mubarek ve onun ashabi namazda ellerini kaldirirlardi.Ali b. Hasen, Abdullah b. Usman, Yahya, Buhara ehlinin muhaddisleri, onlardan Isa b. Musa, Ka’b b. Said, Muhammed b. Selam, Abdullah b. Muhammed el- Mesnedi ve burada sayilmayanlar bunlardandir.
16. Abdullah b. ez Zubeyr, Ali b. Abdullah, Yahya b. Main, Ahmed b. Hanbel, Ishak b. Ibrahim, bu alimler soylenilen hadisleri Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’den isbat ediyorlar ve hak olarak rivayet ediyorlar. Bu isimler zamanlarinin ilim ehli olan alimleridir.
17.Yine Abdullah b. Umer b. el-Hattab`dan rivayet olunmustur.
18 .Ali b. Abdullah bize haber verdi. Bana Sufyan bildirdi.Ez-Zubeyr, Salim b. Abdullah’dan O’da babasindan bana bildirdi.Dediki:Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’i tekbir getirirken,ruku ederken ve rukudan kafasini kaldirirken ellerini kaldirdigini gordum.Bunu iki secde arasinda yapmiyordu.
19. Ali b. Abdullah (zamaninin en alimi idi) dedi ki: Zuhri, Salim’den O’da babasindan bildirdigine gore; namazda elleri kaldirmak muslumanlar uzerine haktir.
20. Bize Musedded bildirdi.Bize Yahya b. Said bildirdi.Bize Abdulhamid b. Ca’fer bildirdi.Bize Muhammed b. Amr bildirdi ve dedi ki:Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’ in on sahabesinden Ebu Humeyd’e sahitlik ettim.Onlardan biri olan Ebu Katade b. Rabiy soyle diyordu: “Ben Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’in namazini en iyi bilenizim.Dediler ki: Nasil?Allah’a yemin olsun ki O’na sohbet olarak (arkadas olarak ) ne sen bizden daha oncesin, ne de bizden O’na daha cok tabi olmaktasin?Dedi ki:Bilakis O’nu gozlemledim(seyrettim).Dediler ki:Soyle o zaman.Dedi ki:Namaza durdugun zaman, ruku ettiginde, rukudan kafasini kaldirdiginda ve iki rekattan sonra (birinci tesehhud) ellerini kaldirirdi.
[Ibnu Ebi Seybe Musannefinde (1/225) Ebu Davud (730) Tirmizi(304) Ibnu Mace (862) Darimi (136300 Ibnul-Carud(192-193) Tahavi “Serhu Meanil-Esar “da (1-195) Ibnu Huzeyme(1-297)Ibnu Hibban (1865-1867-1876)
21. Buhari rahimehullah dedi ki:Ebu Asim’a, Abdulhamid b. Ca’fer hadisini sordum tanidi (tasdikledi).
[Ebu Asim Buharinin rahimehullah en buyuk seyhlerinden bir tanesidir,]
22. Bana Abdullah b. Muhammed bildirdi.O’ndan Abdulhamid b. Cafer bize bildirdi.Bize Muhammed b. Amr b. Ata bildirdi.Dedi ki: Ebu Huney’de sahitlik ettim Allah Resulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’in on sahabesinden biri olan Ebu Katade b. Ribiy dedi ki: Ben Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’in namazini sizden en iyi bilenizim. Aynini zikretti Hepsi dogru soyledin dediler.
23. Bize Abdullah b. Muhammed haber verdi. Bize Abdulmelik b. Amr bildirdi. Fuleyh b. Suleyman bildirdi. Bana Abbas b. Sehl bildirdi ve dedi ki: Ebu Humeyd, Ebu Useyd, Sehl b. Sa’d ve Muhammed b. Mesleme bir araya geldiler ve Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’in namazini zikrettiler. Ebu Humeyd dedi ki: Ben icinizde Allah Resulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’in namazini en iyi bileninizim. Kalkti, tekbir getirdi ve ellerini kaldirdi,ruku icin tekbir getirdiginde ellerini kaldirdi sonra ruku etti ve ellerini dizlerinin uzerine koydu.
24. Bize Ubeyd b. Yeis bildirdi. Bize Yunus b. Bukeyr bildirdi.Bize Ibnu Ishak el-Abbas b. Sehl es-Saidi’den haber verdi ve dedi ki: Carsida Ebu Katade, Ebu Useyd ve Ebu Humeyd ile birlikte idim ve hepside diyorlardi ki:Ben Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’in namazini en iyi bileninizim. Onlardan birisi icin dendi ki: Namaz kil. Tekbir getirdi sonra okudu, sonra tekbir getirdi ve ellerini kaldirdi.Dediler ki:Allah Rssulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’in namazina isabet ettin.
25. Bize Ebul-Velid Hisam b. Abdulmelik ve Suleyman b. Harb bildirdi ve dediler ki: Bize Sube, Katede’den, O’ da Nasr b. Asim’dan, O’da Malik b. el-Huveyris’den haber verdi dedi ki: Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem) tekbir getirdiginde, ruku ettiginde ve rukudan kafasini kaldirdiginda ellerini kaldirirdi.
26. Bize Muhammed b. Abdullah b. Havs bildirdi. Bize Abdulvahhab bildirdi. Bize Humeyd, Enes (rahimehullah)’dan bildirdi ve dedi ki: Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem) rukuya giderken ellerini kaldirirdi.
27. Bize Ismail b. Ebu Uveys bildirdi. Bize Ibnu Ebiz-Zinad, Musa b. Ukbe’den, O da Abdullah b. Fadl’dan, O’da Abdurrahman b. Hurmuz el- E’rac’dan, O’da Ubeydullah b. Ebi Rafi’den, O da Ali b. Ebi Talib (radiyallahuanhu)’dan bildirdi ve dedi ki: Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem) farz namaz icin kalktigi zaman, tekbir getirdiginde, ruku etmek istediginde, rukudan kafasini kaldirdiginda (rukudan dogruldugunda) ellerini omuzlari hizasina kadar kaldirirdi.Namazinda ayakta iken ellerini kaldirmazdi.Iki secdeden sonra ayaga kalkarken (birinci tesehhudden sonra) tekbir getirdiginde ellerini kaldirirdi.
28. Bize Ebu Nuaym el-Fadl b.Dukeyn bildirdi. Bize Kays b. Suleym el Anberiy bildirdi ve dedi ki: Algame b. Vail b. Hucr’u isittim.O soyle dedi:Bana babam bildirdi ve dedi ki: Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem) ile beraber namaz kildim. Namazini actiginda tekbir getirdi ve ellerini kaldirdi.Rukuya giderken ve rukudan kalkarken yine ellerini kaldirdi.
29. Buhari (rahimehullah) dedi ki :Ebu Bekr en-Nuhasli, Asim b. Kuleyb’den, O’da babasindan rivayet etti. Ali (radiyallahuanhu) birinci tekbirde ellerini kaldirdi. Baskada yapmadi.
30.Kuleyb hadisi ellerin kaldirilmasini savunmamasiyla birlikte Ubeydullah hadisi daha sahihtir. Buradaki sahid Ubeydullah hadisidir.
30. Iki kisi, bir muhaddisden (hadisciden) rivayet etseler ve o ikisinden biri dese ki: Onu yaparken gordum. Digeri de dese ki: Yaparken gormedim. Onu yaparken gordum diyen sahid olandir. Yapmadi diyenin sozu ise sahid degildir, cunku o fiili yaptigini savunmaz.
31. Abdullah b. ez-Zubeyr’in soyledigi gibi iki sahid vardir ki o ikisi bir sahsin digerine onun rizasi ile bin dirhem verdigine sahidlik ederler. Baskalari ise bunun rizasiz olduguna sahidlik ederler. Bu olayda onun rizasiyla verdigine dair sahidlik eden, o iki sahidin sozuyle hukmedilir.Bilal (radiyallahuanhu) dedi ki:Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’in Kabe’de namaz kildigini gordum.El-Fadl b. Abbas ise namaz kilmadigini soylemistir.Insanlar Bilal’in sozunu aldilar.Cunku O (radiyallahuanhu) bu olaya sahitlik etmistir.Kilmadi diyenin sozune ise iltifat etmediler.
32. Abdurrahman b . Mehdiy dedi ki: Es-Sevri’ye, en-Nuhesli’nin Asim b.Kuleyb’den rivayet ettigi hadisi zikrettim, inkar etti.
33.Bize Abdullah b. Yusuf bildirdi.Bize Malik, Ibnu Sihab’dan, O’da babasindan bize bildirdi: Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem) namazini actiginda (ihram tekbirinde) ruku icin tekbir getirdiginde, rukudan dogruldugunda ellerini omuzlari hizasina kadar kaldirdi.Bunu secdelerinde yapmazdi.
34.Bize Eyyub b. Suleyman haber verdi.Bize Ebu Bekr b. Ebi Uveys, Suleyman b. Bilal’den, O’da el-Ala’dan bildirdi.O, Salim b. Abdullah’ I isitti.O’nun babasi secdeden kalkarken ve kalkmak istediginde ellerini kaldirirdi.
[(Bunun manasi rukudan kalktiginda,secdeden degil.Ikinci cumlenin manasi ise tesehhudden kalktiktan sonradir)]
35.Bize Abdullah b. Salih bildirdi.Bize el-Leys bildirdi.Bana Nafi haber verdi.Abdullah b. Umer namaza basladiginda, ruku ettiginde, rukudan dogruldugunda ve iki secdeden kalktiginda (birinci tesehhudden sonra) tekbir getirir ve ellerini kaldirirdi.
36.Bize el-Humeydi bildirdi.Bize el-Velid b. Muslim bildirdi ve dedi ki:Zeyd b. Vagid’I, Nafi’den bahsederken duydum.Ibnu Umer (radiyallahuanhu) bir adamin, ruku ederken ve rukudan sonra ellerini kaldirmadigini gorurse onu taslardi.
37.Buhari (rahimehullah) dedi ki:Ebu Bekr b. Ayyas, Husayn’dan, O’da Mucahid’den rivayet olunur ki: Muhakkak ki O, Ibnu Umer’i birinci tekbirden baska ellerini kaldirdigini gormedi.
Ilim ehlinden rivayet olunmustur ki muhakkakki O, Ibnu Umer’den bir sey ezberlememistir.Ancak Ibnu Umer yanilmistir.Tipki birinin namazin bir seyinde yanildigi gibi.Aynen Umer (radiyallahuanhu)’nun namazda okumayi unuttuguna benzer.Yine Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem)’in ashabinin namazda bazen ikinci ve ucuncu rekatta selam verip yanildiklari gibi.Ibnu Umer (radiyallahuanhu)’nun namazda ellerini kaldirmayani tasladigini gormez misin?Nasil olurda Ibnu Umer kendisinden gayrisina emrettigi bir seyi kendisi terkeder? Muhakkak ki O, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’i o fiili yaparken gormustur
38.Buhari (rahimehullah) dedi ki:Yahya b. Mai’n dedi ki:Ebu Bekr’in, Husayn’dan rivayet ettigi hadisde, muhakkak ki O vehmetmistir.Onun asli yoktur.
39.Bize Muhammed b. Yusuf bildirdi.Bize Abdule’la b. Mushir bildirdi.Bize Abdullah b. el-A’la b.Zubr bildirdi.Bize Amr b. el-Muhacir bildirdi ve dedi ki:Abdullah b. Amr, benden Umer b. Abdulaziz’in yanina girmek icin izin istememi taleb etti.O’nun yanina girmesi icin izin istedim.O’nun kardesini celd eden (sopalayan) dedi ki:Biz bunu, O’nu edeplendirmek icin yapiyoruz.Ve biz o zaman delikanlilar idik.O’na izin verilmedi.
[Ibnu Abdilber “Temhid” adli eserinde soyle dedi (9-219) :Umer b. Abdulaziz dedi ki:”Biz Medinede namazda ellerini kaldirmayanlari edeplendiriyorduk”]
40.Buhari (rh) dedi ki: Zaide (Ibnu Kudame es-Sekafi Ebus-Salt el-Kufi) selefi ornek alarak,ehli sunnetten baskasina konusmazdi.
41.Belh ehlinden murcie olan bir topluluk, Sam’da bulunan Muhammed b. Yusuf’a geldiler. Muhammed onlarin katindan cikartilmalarini istedi.Ta ki bundan (murcielikten) tevbe etsinler. Onlarda tevbe ettiler ve geri donduler.
[Muhammed b. Yusuf, Buhari(rahimehullah)’in seyhlerinden birisidir.]
42. Muhakkak ki biz baska ilim ehlini, hilaf ehlini tovbeye davet ettiklerini gorduk.Ya tevbe ederler di, aksi takdirde meclislerinden onlari cikartirlardi.
43. Abdullah b. ez-Zubeyr, Suleyman b. Harb’le Mekke kadisi iken rey ehlini hecr etmesi (mani olmasi ) icin konustu.Suleyman onlara mani oldu. Ta ki Suleyman oradan cikincaya kadar hicbir rey ehli fetva vermeye cesaret edemedi.
[Abdullah ve Suleyman, ikiside Buhari (rahimehullah)’ in seyhlerindendir.]
44. Bize Muhammed b. Ismail bildirdi. Bize Serik, Leys’den, O’da Ata’ dan bildirdi. Dedi ki: Ibnu Abbas’I, ibnuz-Zubeyr’I, Ebu Said’i ve Cabir’i namazi actiklarinda (iftitah tekbirinde) ve ruku ettiklerinde ellerini kaldirirken gordum.
45.Bize Muhammed b. es-Salt bildirdi. Bize Ebu Sihab Abdurabbihi Muhammed b. Ishak’dan, O’da Abdurrahman el- Erac’dan oda Ebu Hureyre’den bildirdi. Muhakkakki O, tekbir getirdiginde (iftitah tekbirinde) ruku ettiginde ve rukudan dogruldugunda ellerini kaldirirdi.
46. Bize Musedded bildirdi.Bize Abdulvahid b. Ziyad, Asim b. el-Ehval’dan bildirdi.Dedi ki:Enes b. Malik (radiyallahuanhu)’yu namazini acarken tekbir esnasinda , her ruku ettiginde ve rukudan dogruldugunda ellerini kaldirirken gordum.
47.Bize Musedded bildirdi.Bize Huseym , Ebu Hamza’dan bildirdi ve dedi ki:Ibnu Abbas’i tekbir getirdiginde (iftitah tekbiri) ve rukudan dogruldugunda ellerini kaldirirken gordum.
48.Bize Suleyman b. Harb bildirdi.Bize Yezid b. Ibrahim, Kays b. Sa’d’dan, O’da Ata’dan bildirdi:Dedi ki: Ebu Hureyre (radiyallahuanhu) ile birlikte namaz kildim.Iftitah tekbirinde ve ruku ettiginde ellerini kaldiriyordu.
49.Bize Musedded bildirdi.Bize Halid bildirdi.Bize Husayn, Amr b. Murra’dan bildirdi.Dedi ki:Hadramevt mescidine girdim.Alkame b. Vail babasindan konusuyordu.Dedi ki: Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) rukudan once ve sonra ellerini kaldiriyordu.
50.Bize Hattab b. Usman, Ismail’den, O’da Abdurabbihi b. Suleyman b. Umeyr’den bildirdi.Dedi ki:Ummud-Derda’yi namaz kilarken gordum.Namazda ellerini omuzlari hizasina kadar kaldiriyordu.
51.Bize Muhammed b. Mukatil bildirdi.Bize Abdullah b. el-Mubarek bildirdi.Bize Ismail haber verdi.Bana Abdurabbihi b.Suleyman b. Umeyr bildirdi.Dedi ki:Ummud-Derda’yi namazda, iftitah tekbirinde ve ruku ettiginde ellerini omuzlari hizasina kadar kaldirirken gordum.”Semiallahulimenhamideh”dediginde ellerini kaldirdi ve “Rabbenavelekelhamd”dedi.
52.Buhari (rahimehullah) dedi ki:Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in ashabinin bazi kadinlari; onlar namazda ellerini kaldirdiklarinda bunlardan cok daha iyi biliyorlardi.
53. Bize Ishak b. Ibrahim el-Hanzali bildirdi.Bize Muhammed b. Fudayl, Asim b. Kuleyb’den, O’da Muharib b.Desar’dan bildirdi.Dedi ki:Ibnu Umer’i rukuda ellerini kaldirirken gordum.O’na bunu sordum.Dedi ki:Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) iki rekattan kalktiginda (birinci tesehhudden sonra) tekbir getirdi ve ellerini kaldirdi.
54. Bize Muslim b. Ibrahim bildirdi.Bize Su’be bildirdi.Bize Asim b. Kuleyb, babasindan, O’da Vail b. Hucr el-Hadrami (rahimehullah)’dan bildirdi.Muhakkak ki O, Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem) ile beraber namaz kildi. Tekbir getirdiginde ve ruku etmek istediginde ellerini kaldirirdi.
55. Buhari (rahimehullah) dedi ki:Umer b.el-Hattab, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den;
56.Cabir b. Abdullah, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den;
57.Ebu Hureyre, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den;
58.Ubeyd b. Umeyr, babasindan , O’da Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den;
59.Ibnu Abbas, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den;
60.Ebu Musa, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den rivayet olunur ki Peygamberimiz (sallallahu aleyhi ve sellem), ruku ederken ve rukudan dogrulurken ellerini kaldirirdi.
61Buhari (rahimehullah) dedi ki:Anlayan icin zikrettiklerimiz yeterlidir insaallahu teala.
[Buhari (rahimehullah) sanki burada baska hadislere de isaret etmektedir.Namazda elleri kaldirma hakkindaki rivayetlerde 26 sahabe ismi zikredilmistir.]
62.Bize Muhammed b. Mukatil bildirdi.Bize Abdullah, Ibnu Cureyc’den (okuyarak) bildirdi.Dedi ki:O, Tavus’un, namazda elleri kaldirma hakkinda soruldugunu isitti.Dedi ki: Abdullah’I, Abdullah’i ve Abdullah’i ellerini kaldirirken gordum.Abdullah b.Umer, Abdullah b. Abbas ve Abdullah b. ez-Zubeyr.Taus dedi ki:Birinci tekbirde eller, diger tekbirlere nazaran daha yuksege kaldirilir.A’ta’ya dedim ki:Birinci tekbirde eller diger tekbirlere nazaran daha yuksege kaldirilir; bu soz size ulasti mi (bildirildi mi)?Dedi ki:Hayir.
63.Buhari (rahimehullah) dedi ki:Mucahid’in, Ibnu Umer’in ellerini kaldirmadigi hadisi tahakkuk etse bile;Taus, Salim, Nafi’, Muharib b. Dessar, Ibnuz-Zubeyr hadislerinde O’nu ellerini kaldirirken gormeleri daha evladir.Cunku Ibnu Umer’in Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’den hadisi,ehli ilmin, Mekke, Medine, Yemen ve Irak ehlinin “ellerini kaldirdi”rivayetine muhalefet etmez.
64. Hatta Museddid bana bildirdi ve dedi ki:Bize Yezid b. Zurey’, Said’den, O’da Katade’den, O’da el-Hasen’den bildirdi ve dedi ki:Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in ashabi ruku ettiklerinde ve rukudan dogrulduklarinda, ellerini sanki bir pervane gibi kaldiriyorlardi.
65. Bize Musa b. Ismail bildirdi.Bize Ebu Hilal, Humeyd b. Hilal’den bildirdi.Dedi ki:Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in ashabi namaz kilarlarken, elleri kulaklarinin onunde sanki bir pervane gibi olurdu.
66. Buhari (rahimehullah) dedi ki:El-Hasen ve Humeyd b. Hilal, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in ashabindan hicbirini bundan istisna etmediler.
67. Bize Muhammed b. Mukatil bildirdi.Bize Abdullah haber verdi.Bize Zaide b. Kudame haber verdi.Bize Asim b. Kuleyb el-Curmi bildirdi.Vail b. Hucr O’na haber verdi.Dedi ki:Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem) in nasil namaz kildigina bakacagim, dedim.Dedi ki:O’nu (sallallahu aleyhi ve sellem) izledim.Kalkti, tekbir getirdiginde, ruku etmek istediginde ve rukudan dogruldugunda ellerini kaldirdi.Bir muddet sonra onlara reddiye vermek icin geri geldim.Hacimli ve cussseli elbiselerinin altindan elleri hareket ediyordu.
68. Buhari (rahimehullah) dedi ki:Vail, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in ashabindan, O’nunla namaz kilan hic kimseyi, O’nun ellerini kaldirmadigini mustesna kilmadi.
[Yani Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) ile beraber namaz kilan her sahabi, O’nun (sallallahu aleyhi ve sellem) namazda ellerini kaldirdigini haber vermistir]
69. Buhari (rahimehullah) dedi ki:Sufyan’dan, O’da Asim b. Kuleyb’den, O’da Abdurrahman b. el-Esved’den, O’da Algame’den rivayet olunur ki:O soyle dedi:Ibnu Mesud dedi ki:Size Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’in namazini kilayim mi? Namaz kildi ve bir kereden baska ellerini kaldirmadi.
[Nesai (2-195). Ebu Davud (748).Tirmizi (1-220)]
70. Ahmed b. Hanbel, Yahya b. Adem’den dedi ki:Abdullah b. Idris’in Asim’dan, O’nunda Kuleyb’den kitabina baktim.Orada “sonra tekrar donmedi” ibaresi yoktu.
71. Bu en sahih olanidir. Cunku kitab, ilim ehli katinda daha cok korunmustur. Cunku bir adam, belki birseyle konusur, sonra kitaba doner, o konustugu kitabda oldugu gibidir.
72. Bize el-Hasen b. er-Rabi bildirdi. Bize Ibnu Idris, Asim b. Kuleyb’den, O’da Abdurrahman b. el-Esved’den bildirdi. Bize Alkame bildirdi. Abdullah (radiyallahuanhu) dedi ki: Bize Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem) namazi ogretti. Namaz icin kalkti, tekbir getirdi ve ellerini kaldirdi. Sonra ruku etti ve ellerini ust uste iki dizinin arasina koydu . Bu olay Sad’e bildirildi ve dedi ki: Kardesim dogru soyledi.Biz bunu Islamin basinda yapardik. Sonra bununla emrolunduk.
73. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Bu nazar ehli katinda Abdullah b. Mesud hadisinden mahfuzdur.
74. Bize el-Humeydi bildirdi.Bize Sufyan, Yezid b. Ebu Ziyad’dan bildirdi.Iste burada Ibnu Ebi Leyla’dan , O’da el-Bera’dan bildirdi.Muhakkak ki Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) tekbir getirdiginde ellerini kaldiriyordu.
Sufyan dedi ki:Seyh tekbir getirdiginde ona ogretin ki:”Sonra donmedi” [Ve dedi ki :Sonra donmedi.]
[Yezid b. Ebu Ziyad’in elleri kaldirmada soyledigi “sonra donmedi” sozu sahih degildir.(Ahmed b. Amr el- Bezzar’in sozu.)Ibnu Abdilber’de zayifladi ve dedi ki:”Namazda birinci tekbirden baska ellerini kaldirmadi” sozunu kim soylerse bu, ehli hadisin cemisinin katinda hatadir.[(“Temhid”(9-220)]]
75. Buhari (rahimehullah) dedi ki:Ve yine el-Hafiz, Yezid b. Ebu Ziyad’dan onu, eskiden isitenlerden es-Sevri, Sube ve Zuheyr’in “sonra donmedi”ibaresinin olmadigini rivayet etmistir.
76. Bize Muhammed b. Yusuf bildirdi. Bize Sufyan Yezid b. Ebi Ziyad’dan , O’da Ibnu Ebi Leyla’dan , O’da el-Berau (rahimehullah)’dan bildirdi.Dedi ki: Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) tekbir getirdiginde ellerini omuzlari hizasina kadar kaldirirdi.
77. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Veki’, Ibnu Ebi Leyla’dan , O’da kardesi Isa ve el-Hakem b. Uteybe’den , O’da Ibnu Ebi Leyla’dan , O’da el-Berau (ra)’dan rivayet etti.Dedi ki: Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’i iftitah tekbirinden baska ellerini kaldirdigini gormedim.
78. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Ibnu Ebi Leyla bunu hifzindan rivayet etmistir.Ancak kim ki Ibnu Ebi Leyla’nin kitabindan (yazdiklarindan) konusursa (bildirirse) muhakkak ki o , Ibnu Ebi Leyla’dan, O’da Yezid’den bildirdi.Ve hadis Yezid’in telkin etmesine (talimat-emir) doner.Ve korunmus olan ise (sahih olan) ; es-Sevri’nin , Su’be’nin ve Ibnu Uyeyne’nin eskiden O’ndan rivayet ettikleridir.
[Ebu Davud 77 numarali hadisi kitabinda rivayet etmis ve (752) “Bu hadis sahih degildir” demistir.]
79. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Ancak Veki’nin, el-E’mes’den , O’nunda el-Museyyib b. Rafi’den , O’nunda Temim b. Tarafe’den , O’nunda Temim b. Tarafe’den , O’nunda Cabir b. Semure hadisi ile bazi bilmeyenlerin ihticac edip dedikleri gibi: Biz namazlarimizda ellerimizi kaldiriyor oldugumuz halde yanimiza Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) geldi ve dedi ki: “Sizlere ne oluyorda ellerinizi inatci atin kuyrugu gibi kaldiriyor goruyorum.Namazda sakin olun.”
Bu yapilanlar tesehhudde idi, kiyamda degil.Bazilari bazilarina selam veriyorlardi.Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) tesehhudde elleri kaldirmayi nehyetti (yasakladi). Ilimden nasibi olmayanlarin yaptigi gibi ; bunun benzer rivayetlerle ihticac edilmez.Bu bilinendir , meshurdur ve onda ihtilaf yoktur.
[Muslim (1-322) Ebu Avane (2-85) Muhaddislerin cogunlugu bu hadisi “Selam ve Tesehhud Bablari”nda rivayet etmislerdir.]
80. Onlarin dedikleri gibi olsaydi , birinci tekbirde ve bayram namazinin tekbirlerinde elleri kaldirmak nehyedilmis olurdu. Cunku o, hic bir el kaldirmayi istisna etmemistir.Ebu Nuaym’in , Misar’dan , O’nunda Ubeydullah b. el-Kibdiyye hadisi onu beyan ediyor.O soyle dedi : Cabir b. Semura’yi soyle derken isittim :Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in arkasinda namaz kildigimizda soyle derdik :Esselamu Aleykum , Esselamu Aleykum. Mısmar eliyle isaret etti.Bunun uzerine Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) dedi ki : “Bunlara ne oluyor da elleriyle, inatci atin kuyrugu gibi isaret ediyorlar.Onlardan birinin elini baldirina koyup , sonra kardesine sagindan ve solundan selam vermesi yeterlidir.
81. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Bir kisi Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in demedigini tevil etmesin veya yalanlar uydurmaktan sakinsin. Allahu Azze ve Celle soyle buyuruyor :”O’nun emrine muhalefet edenler elim bir azabin veya bir fitnenin isabet etmesinden sakinsinlar.’(Nur Suresi :63)
82. Bize Muhammed b. Yusuf bildirdi.Bize Sufyan Abdulmelik’den bildirdi.O soyle dedi :Said b. Cubeyr’e namazda elleri kaldirma meselesini sordum.Dedi ki: O oyle bir seydir ki; onunla namazini guzellestirirsin.
83. Bize Muhammed haber verdi.Bize Abdurrezzak haber verdi . Bize Ibnu Cureyc haber verdi. Bana Nafi haber verdi. Ibnu Umer (radiyallahuanhu) iftitah tekbirinde, ruku ettiginde , “Semiallahulimenhamideh”deyip rukudan dogruldugunda ve dimdik oldugunda ellerini kaldirirdi.Nafi’ye dedim ki: Ibnu Umer, birinciyi digerlerinden daha yuksek mi kaldirirdi? Dedi ki: Hayir.
84. Ebu Abdullah dedi ki : Ehli nazar katinda , bizim idrak ettigimiz, Hicaz, Irak ehlinden ki onlardan olan Abdullah b. ez Zubeyr , Ali b. Abdullah b. Cafer , Yahya b. Main , Ahmed b. Hanbel ve Ishak b. Raheveyh, -bunlar zamanlarinin ilim ehlidir,- bizim bildigimiz onlardan hic birinin katinda ne Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)‘in ne de ashabinin ellerini kaldirmadiklari sabit olmamistir.
85. Bize Muhammed b. Mukatil bildirdi.Bize Abdullah bildirdi. Bize Hisam, el-Hasen’den , O’da Ibnu Sirin’den haber verdi.O ikisi diyorlardi ki: Sizden biriniz namaza basladiginda , iftitah tekbirinde ve rukudan dogruldugunda ellerini kaldirsin. Ibnu Sirin diyordu ki: Elleri kaldirmak namazin tamamindandir.
86. Bize Ebu Nuaym bildirdi.Bize Suayb, ez-Zuhri’den O’da Salim b. Abdullah’dan bildirdi.Abdullah b. Umer dedi ki: Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem )’I namazini iftitah tekbiriyle actiginda ,”Allahu Ekber” derken ellerini omuzlari hizasina kadar kaldirirken gordum. Ruku icin tekbir getirdiginde , “Semiallahulimen hamideh’ dediginde yine aynini yapti ve “Rabbenavelekelhamd” dedi.Secde ederken ve secdeden dogrulurken bunu yapmadi.
87. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Ibnul-Mubarek namazda ellerini kaldirirdi.Ki O, bildigimiz kadariyla zamaninin en buyuk alimiydi.Velev ki o kisi selefden bihaber olsa bile; Rasule, Sahabeye ve Tabiine uymasi bakimindan Ibnu-Mubarekle iktifa ederdi. Bilmeyenin sozuyle bunu isbata calismasindan bu, daha evla olurdu .Ne acaibtir ki onlardan birinin, “ Ibnu Umer, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) zamaninda kucuktu” demesi.Muhakkak ki Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) Ibnu Umer (radiyallahuanhu)’nun dogruluguna sahitlik etmistir.
88. Bize Yahya b. Suleyman bildirdi.Bize Ibnu Vehb, Yunus’dan, O’da Ibnu Sihab’dan , O’da Salim b. Abdullah’dan, O’da babasindan , O’da Hafsa’dan bildirdi: Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) dedi ki:” Muhakkak ki Ibnu Umer salih bir adamdir.”
89. Bize Ali b. Abdullah bildirdi. Bize Sufyan bildirdi.Ve dedi ki: Amr dedi ki: Ibnu Umer (radiyallahuanhu ) soyle dedi: Umer (radiyallahuanhu) nun musluman oldugunu hatirliyorum (Musrikler) dediler ki: Umer dinini terketti, Umer dinini terketti. El –Asi b. Vail geldi ve dedi ki: Umer dinini terketti, Umer dinini terketti. Benim O’nun komsusu oldugumu unuttu. Ve O’nu terkettiler.
90.Buhari (rahimehullah) dedi ki: Said b. el- Museyyid dedi ki: Birisi icin O’nun cennet ehli olduguna dair sahidlik edecek olsam, Ibnu Umer (radiyallahuanhu) icin sahidlik ederdim.
91. Cabir b. Abdullah dedi ki : Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e en cok ittiba eden ve O’nun yoluna en cok bagli olan Ibnu Umer’den baskasi degildir.
92. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Bilmeyenler, Vail b. Hucr’un Yemen krallarinin ogullarindan oldugunu soyleyip O’nu karaladilar.O Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e geldi.Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) O’na ikram etti, O’na toprak parcasi verdi ve O’nunla birlikte Muaviye b. Ebi Suftan (radiyallahuanhu)’yu gonderdi.
93. Bize Hafs b. Umer bildirdi.Bize Cami’ b. Matar, Alkame b. Vail’den , O’da babasindan bildirdi.Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) O’na Hadramevt’de toprak parcasi verdi.
94. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Vail kissasi ilim ehli katinda meshurdur. O’nun isinde Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) bir sey zikretmedi.Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e birkac defa gitmesiyle , O’na birsey vermedi.
95. Ibnu Mesud’dan , Bera’dan,Cabir’den ve Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den; birsey sabit olsa bile bilmeyenlerin illeti (noksanlik-hastalik) olurdu.Onlar diyorlar ki: Reislerimizin bunu almadiklari Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den sabit oldugunda , bu alinmis degildir.Hadisi , ancak goruslerine care olarak gostermek maksadiyla ziyadelestiriyorlar.
96. Veki’ dedi ki: Kim ki hadisi geldigi gibi taleb ederse O , sunnet sahibidir.Kim de hevasini guclendirmek icin taleb ederse O’da bidat sahibidir.
97. Yani bir insan, kendisine hadis sabit oldugunda, gorusunu Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in hadisi dogrultusunda kullanmalidir.Sahih olmayan illetler (kusurlar- hastaliklar) ileri surulmez.[hevasini kuvvetlendirmek icin.]
98. Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den soyle zikredildi: “Sizden birinizin hevasi , benim getirdigime tabi olmadikca iman etmis olmaz.”
99. Ve dedi ki: Ma’mer soyle dedi :Ilim ehli en iyi bilenlerin birincisi ve birincisidirler, bunlar ise; en iyi bilenlerin katinda sonuncusu ve sonuncusudurlar.
100. Ibnul-Mubarek (rahimehullah) soyle dedi: En-Numan b. Sabit’in (Ebu Hanife) yaninda namaz kiliyordum ve ellerimi kaldirdim. Bunun uzerine dedi ki: Ucacagindan korkmadin mi ? Dedim ki : Birincide ucmazsam ikincide ucmam.Veki’ dedi ki: Allah Ibnul-Mubarek’e rahmet etsin.Hazir cevapci birisi idi. Baskasi tereddude dustu.Bu gormeyenlerin haddi asmada mucadele etmelerine benzer.
101. Bize Abdullah b. Salih bildirdi. Bana el-Leys bildirdi.Bana Yunus, Ibnu Sihab’dan bildirdi.Bana Salim b. Abdullah haber verdi.Abdullah yani Ibnu Umer soyle dedi: Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) namaza kalktiginda ellerini omuzlari hizasina kadar kaldirirken gordum. Sonra tekbir getirdi ve rukudan dogruldugunda da aynini yapiyor ve “Semiallahulimenhamideh”diyordu.Secdelerden dogruldugunda kaldirmiyordu.
102. Bize Ebun-Numan bildirdi.Bize Abdulvahhab b. Ziyad es-Seybani bildirdi.Bize Muharib b. Disar bildirdi.Dedi ki: Abdullah b. Umer’i namazini actiginda, tekbir getirdigini ellerini kaldirdigini gordum.Ruku etmek istediginde ve rukudan dogruldugunda ellerini kaldirdi.
103. Bize el-Ayyas b. el-Velid bildirdi.Bize Abdule’la bildirdi.Bize Ubeydullah, Nafi’den , O’da Ibnu Umer’den bildirdi.Ibnu Umer tekbir getirdiginde ellerini kaldirdi.Ruku etteginde ellerini kaldirdi.”Semiallahulimenhamideh” dediginde ellerini kaldirdi.Ibnu Umer bunu Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e isnad ediyordu.
104. Bize Ibrahim b. el-Munzir bildirdi.Bize Ma’mer bildirdi.Bize Ibrahim b. Tahman Ebuz-Zubeyr bildirdi.O soyle dedi: Ibnu Umer’i namaza kalktiginda (iftitah tekbirinde) ellerini kulaklarini gecinceye kadar kaldirdigini gordum.Rukudan basini kaldirdiginda dosdogru dikildi ve aynini yapti.
105. Bize Abdullah b.Salih bildirdi. Bize el-Leys bildirdi.Bana Nafi’ bildirdi.Abdullah [Ibnu Umer] namaza yoneldiginde (iftitah tekbirinde) ellerini kaldirdi.Ruku ettiginde, rukudan dogruldugunda , iki secdeden kalktiginda (birinci tesehhudden sonra) tekbir getirdi ve ellerini kaldirdi.
106. Bize Mus’ab b. Ismail bildirdi.Bize Hammad b. Seleme Eyyub’dan , O’da Nafi’den , O’da Ibnu Umer’den bildirdi.Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) tekbir getirdiginde , ruku ettiginde ve rukudan dogruldugunda ellerini kaldirdi.
107. Bize Mus’ab b. Ismail bildirdi.Bize Hammad b. Seleme bildirdi.Bize Katade, Nasr b. Asim’dan, O’da Malik b. el-Huveyris’den haber verdi.Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) namaza girdiginde (iftitah tekbirinde) kulaginin bir bolumune kadar ellerini kaldirdi.Ruku ettiginde ve rukudan dogruldugunda aynini yapti.
108. Bize Mahmud bildirdi.[Dedi ki : Bize el-Buhari bildirdi] Ibnu Uleyye dedi ki : Bize Halid haber verdi.Ebu Kilabe ruku ettiginde ve rukudan dogruldugunda ellerini kaldirirdi.Secde ettiginde , dizleriyle basladi.Kalktiginda ellerine dayanirdi.Birinci rekatta mutmain olur, sonra kalkardi.Ve Malik b. el-Huveyris’den zikrolundu.
109. Bize Abdullah b. Muhammed haber verdi.Bize Ebu A’mir haber verdi. Bize Ibrahim b. Tahman, Ebuz-Zubeyr’den , O’da Tavus’dan bildirdi. Ibnu Abbas namaza kalktiginda ellerini , kulaklarini galebe calincaya (en ucuna) kadar kaldirdi.Rukudan kalktiginda dimdik dogruldu ve bunun aynini yapti.
110. Bize Muhammed b. Mukatil bildirdi.Bize Abdullah haber verdi. Bize Ismail haber verdi.Bana Salih b. Keysan , Abdurrahman el-E’rac’dan , O’da Ebu Hureyre’den bildirdi.O soyle dedi: Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) tekbir getirip namazini actiginda ve ruku ettiginde ellerini omuzlari hizasina kadar kaldirirdi.
111. Bize Ismail bildirdi.Bize Salih, Nafi’den bildirdi .Abdullah b. Umer , namaza basladiginda ve rukudan dogruldugunda ellerini omuzlari hizasina kadar kaldirdi.
112. Bize Muhammed b. Mukatil bildirdi.Bize Abdullah haber verdi Bize Ebu Aclan haber verdi ve dedi ki: En-Nu’man b.Ayyas’i soyle derken isittim: Her seyin bir zineti-susu vardir.Namazin susu ise ; tekbir getirdiginde (iftitah tekbirinde) ruku ettiginde ve rukudan dogruldugunda ellerini kaldirmandir.
113. Bize Muhammed b. Mukatil bildirdi.Bize Abdullah haber verdi.Bize el-Evzai’ haber verdi.Bana Hassan b. Atiyye, el-Kasim b. el-Muheymera’dan bildirdi. O soyle dedi : Elleri kaldirmak tekbir icindir.Dedi ki: Onu egilerek selam verdigimizde rivayet etti.
114. Bize Muhammed b. Mukatil , Abdullah’dan bildirdi.Bize Serik Leys’den, O’da A’ta’dan haber verdi.O soyle dedi: Cabir b. Abdullah’i, Ebu Said el-Hudri’yi , Ibnu Abbas’I ve Ibnuz-Zubeyr’I namazlarini actiklarinda (iftitah tekbirinde) , ruku ettiklerinde ve rukudan dogrulduklarinda ellerini kaldirirlarken gordum.
115. Bize Muhammed b. Mukatil bildirdi.Bize Abdullah haber verdi.Bize Ikrime b. Ammar bildirdi.O soyle dedi:Salim b. Abdullah’I , Kasim b. Muhammed’I , A’ta’yi ve Mekhul’u namazda ruku ettiklerinde ve dogrulduklarinda ellerini kaldirirlarken gordum.
116. Cabir, Leys’den ,O’da A’ta ve Mucahid’den dedi ki: O ikisi (A’ta ve Mucahid) namazda ellerini kaldiriyorlardi.Nafi’ ve Tavus’da aynini yaparlardi.
117. Leys’den, O’nunda Ibnu Umer’den ; Said b. Cubeyr , Tavus ve O’nun ashabi ruku ettiklerinde ellerini kaldiriyorlardi.
118. Bize Musab b. Ismail bildirdi.Bize Abdulvahid [Ibnu Ziyad] bildirdi.Bize A’sim bildirdi ve dedi ki: Enes b.Malik’I , namazi actiginda, tekbir getirirken ve her ruku ettiginde ve rukudan dogruldugunda ellerini kaldirirken gordum.
119. Bize Halife b. Hayyat bildirdi.Bize Yezid b. Ruzey’ bildirdi.Bize Said, Katade’den bildirdi.Nasr b. Asim , Malik b.el-Huveyris’den onlara billdirdi.O soyle dedi: Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’i ruku ettiginde ve rukudan dogruldugunda ellerini kulaklarinin bir bolumunu kaplayincaya kadar kaldirdigini gordum.
120. Abdurrahman b. Mehdiy , er-Rabi’ b. Sabih’den, O soyle dedi: Muhammed’i , el-Hasen’i , Ebu Nedrate’yi, el-Kasim b. Muhammed’i , A’ta’yi , Tavus’u, Mucahid’i , el-Hasen b. Muslim’i , Nafi’ ve Ibnu Ebi Necih’i namazi actiklarinda (iftitah tekbirinde) ve rukudan dogrulduklarinda ellerini kaldirirlarken gordum.
121. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Bunlar Mekke, Medine, Yemen ve Irak ehlidirler.El kaldirma uzerine ittifak etmislerdir.
122. Veki, er-Rabi’den, O soyle dedi: El-Hasen’I , Mucahid’I , Ata’yi, Tavus’u, Kays b. Sa’d’I ve el-Hasen b. Muslim’I ruku ettiklerinde ve secde ettiklerinde ellerini kaldirirlarken gordum.
123. Abdurrahman b. Mehdiy dedi ki: Bu sunnetdendir.
124. Umer b. Yunus dedi ki: Bize Ikrime b. Ammar bildirdi.O soyle dedi: El-Kasim’I , Tavus’u ,Mekhul’u, Abdullah b. Dinar’I ve Salim’I , onlardan birini namaza yoneldiklerinde (iftitah tekbirinde) ruku ve secdelerde ellerini kaldirirlarken gordum.
125. Veki, el-E’mes’den, O’da Ibrahim’den soyle dedi:O’na Vail b. Umer hadisi zikredildi; “Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) ruku ve secde ettiginde ellerini kaldirirdi. ”Ibrahim dedi ki :Belki de O’nun yaptigi bir kere idi.
126a. “O’nun yaptigi bir kereydi” sozu O’ndan bir zandir.Bununla birlikte Vail, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’I ve ashabini birden fazla ellerini kaldirdiklarini gordugunu zikretmistir.
126b.Buhari (rahimehullah) dedi ki: Zaide onu beyan etti ve dedi ki: Bize A’sim bildirdi.Bize babam bildirdi.Vail b. Hucr O’na haber verdi ve dedi ki: Dedim ki:Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem ) ‘in nasil namaz kildigina bakacagim.”Tekbir getirdi ve ellerini kaldirdi” (ruku ettiginde ellerini kaldirdi.) Rukudan dogruldugunda yine ellerini kaldirdi.Sonra onlarin yanina bundan baska soguk bir zamanda geldim.Insanlari genis elbiseleriyle gordum.Elleri elbiselerinin altindan hareket ediyordu.
127. Iste boyle, Vail hadisinde Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’I ve ashabini birden fazla ellerini kaldirdiklarini beyan etmistir.
128. Bize Abdullah b. Muhammed bildirdi.Bize Ibnu Idris bildirdi O soyle dedi : Asim b. Kuleyb’I babasindan , O; O’nu soyle derken isitti: Vail b. Hucr’u soyle derken isittim : Medine’ye geldim ve dedim ki: Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in namazina bakacagim.Namazini acti, tekbir getirdi ve ellerini kaldirdi.Basini kaldirdiginda (rukudan dogruldugunda) ellerini kaldirdi.
129. Bize Ismail b. Ebi Uveys bildirdi.Bize Malik, Nafi’den bildirdi.Abdullah b. Umer namazini actiginda ve rukudan dogruldugunda ellerini kaldirdi.
130. Bize Ayyas bildirdi.Bize Abdule’la bildirdi.Bize Humeyd, Enes’den bildirdi.Muhakkak ki O (Enes) rukuda ellerini kaldiriyordu.
131. Bize Adem bildirdi.Bize Su’be bildirdi.Bize el-Hakem b. Uteybe bildirdi.O soyle dedi : Tavus’u tekbir getirdiginde (iftitah tekbirinde) ve rukudan dogruldugunda ellerini kaldirirken gordum.
132. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Kim elleri kaldirmanin bid’at oldugunu iddia ederse ; Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in ashabina, selefe, onlardan sonrakilere, Hicaz, Medine, Mekke, Irak ehlinin pek coguna, Sam, Yemen, Hurasan ehlinin alimlerine ki onlardan olan Ibnul-Mubarek, hatta bizim seyhlerimiz olan Isa b. Musa Ebu Ahmed, Ka’b b. Said, el-Hasen b. Ca’fer ve Muhammed b. Selam gibilerine karsi cikmistir.Bu karsi cikanlar ise ancak rey ehli ki onlardan olan Ali b. el-Hasen, Abdullah b. Usman, Yahya b. Yahya, Sadaka, Ishak ve Ibnul-Mubarek’in arkadaslarinin genelidir.
133. Es-Sevri ,Veki’ ve bazi Kufeliler ellerini kaldirmiyorlardi.
134. Bu konuda bir cok hadis rivayet ettiler.Ellerini kaldiranlara sert davranmadilar.Sayet bu hadisler hak olmasaydi rivayet etmezlerdi.Cunku Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)'in su hadisi geregince hic kimse Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in soylemedigi ve yapmadigi bir seyi soyleyemez:”Kim benim demedigimi derse, adima yalanlar uydurursa atesten yerine hazirlansin.”
135. Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in ashabinin birinden, O’nun ellerini kaldirmadigi sabit olmamistir.Elleri kaldirmadan daha sahih senetler yoktur.
[Bilakis sahabeden elleri terketmekle alakali rivayet edilenler sahih degildir.Bunu Beyhaki “el-Marife” adli eserinde, Ez-Zeylai “Nasbur-Raye” de, el-Hafiz “ed-Diraye”de zikretmislerdir.]
136. Bize Muhammed b. Ebi Bekr el-Megdemi bildirdi.Bize Mu’temir, Ubeydullah b. Umer’den, O’da Ibnu Sihab’dan, O’da Salim b. Abdullah’dan, O’da babasindan, O’da Nebi(sallallahu aleyhi ve sellem)’den bildirdi.Muhakkak ki O (sallallahu aleyhi ve sellem), namaza girdiginde (iftitah tekbirinde), ruku etmek istediginde ve iki rekattan kalktiginda (birinci tesehhudden sonra), hepsinde ellerini kaldiriyordu.O’nu Abdullah’da yapiyordu.
137. Bize Kuteybe bildirdi.Bize Huseym, ez-Zuhri’den, O’da Salim’den, O’da babasindan bildirdi.O soyle dedi: Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) namazi actiginda (iftitah tekbirinde) ruku ettiginde ve rukudan dogruldugunda ellerini kaldiriyordu.
138. Bize Abdullah b. Salih bildirdi.Bana el-Leys bildirdi.Bize Akil, Ibnu Sihab’dan bildirdi. O soyle dedi: Bana Salim b. Abdullah bildirdi.Abdullah b. Umer dedi ki: Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) namazi actiginda (iftitah tekbirinde) , ruku etmek istediginde ve rukudan dogrulduktan sonra ellerini, omuzlarini kaplayincaya kadar kaldiriyordu.
139. Bize Muhammed b. Abdullah b. Havseb bildirdi.Bize Abdulvahhab bildirdi.Bize Ubeydullah, Nafi’den, O’da Ibnu Umer’den bildirdi.Muhakkak ki O (Ibnu Umer), namaza girdiginde (iftitah tekbirinde), ruku ettiginde, “Semiallahulimenhamideh” dediginde ve iki rekattan kalkinca (birinci tesehhudden sonra) ellerini kaldiriyordu.
Zuhri’den, O’nunda Salim’den, O’nunda Abdullah b. Umer’den, O’nunda Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den aynini zikretti.
140. Veki’, el-Umeri’den, O’da Nafi’den, O’da Ibnu Umer’den, O’da Nebi (sav)’den ziyade etti ki O (sallallahu aleyhi ve sellem), ruku ve secde ettiginde de ellerini kaldiriyordu.
141. Buhari (rahimehullah) ded ki: Mahfuz olan Ubeydullah’in, Eyyub’un, Malik’in, Ibnu Cureyc’in, el-Leys’in, Hicaz ehlinin bir coklarinin, Irak ehlinin Nafi’den, O’nunda Ibnu Umer’den rukuda ve rukudan dogrulduktan sonra elleri kaldirma rivayetidir.
142. El-Umeri’nin, Nafi’den, O’nunda Ibnu Umer’den rivayet ettigi hadisi sahih olsa bile birinciye muhalif olmaz.Cunku bunlar dediler ki: Rukudan dogruldugunda. Sabit olsaydi ikisinide kullanirdik.Bu bazisinin bazisina hilaf ettigi hilafdan degildir.Cunku bu ziyade fiildedir.Ziyade ise sabit olmussa makbuldur.
143. Veki’, Ibnu Ebi Leyla’dan, O’da Nafi’den, O’da Ibnu Umer’den, O’da Ibnu Ebi Leyla’dan, O’da el-Hakem’den, O’da Muksim’den, O’da Ibnu Abbas’dan, O’da Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den dedi ki:”Yedi yerden baska eller kaldirilmaz: Namazin acilisinda, Ka’be’ye yonelindiginde, Safa ve Merve uzerinde, Arafat’ta, Cem’ de, Iki makamda ve iki cemaratta (taslama).
[Hadis zayiftir. El-Eseri]
144. Ali b. Mushir ve El-Muharibi, Ibnu Ebi Leyla’dan, O’da el-Hakem’den, O’da Muksim’den, O’da Ibnu Abbas’dan, O’da Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den dedi.
145. Su’be dedi ki: El-Hakem, Muksim’den dort hadisden baska isitmedi.Bu hadis onlardan degildir.
146. Bu, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den mahfuz (ezberlenenden) degildir.Cunku Nafi’nin ashabi buna muhalefet etmistir.Ve El-Hakem’in Muksim’den olan hadisi murseldir.
147. Tavus, Ebu Cemura ve A’ta , Ibnu Abbas’I rukuda ve rukudan dogrulurken ellerini kaldirdigini rivayet ettiler.Ibnu Ebi Leyla’nin “Eller yedi yerde kaldirilir” hadisi sahih olsa bile; Veki’ hadisinde “Eller su yedi yerden baska kaldirilmaz” lafzini demedi.
148. Eller bu yerlerde, rukuda ve rukudan dogrulurken kaldirilir.Hatta bu hadislerin hepsi kullanilir. Bu ise zit degildir.Bunlar ellerin Ramazan ve kurban bayramlarinda kaldirildigini soylediler.Onlarin sozlerine gore ise on dort tekbirdir.Bu ise Ibnu Ebi Leyla hadisinde yoktur.
149. Bu onlarin Ibnu Ebi Leyla hadisine itimat etmediklerini gosterir.Bazi Kufeli’ler dediler ki: Eller cenaze tekbirinde kaldirilir.O ise dort tekbirdir.Bunun hepsi Ibnu Ebi Leyla uzerine ziyadedir.
150. Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den, bir baska acidan bu yediye benzer yerlerde de ellerini kaldirmistir.
151. Bize Musa b. Ismail bildirdi.Bize Hammad b. Seleme, Sabit’ten, O’da Enes’den bildirdi.Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) Istisga’da (yagmur namazinda) ellerini kaldirirdi.
152. Bize Musedded bildirdi.Bize Ebu Avane, Semak b. Harb’den, O’da Ikrime’den, O’da Aise’den isittigini iddia etti.Aise (radiyallahu anha), Nebi(sallallahu aleyhi ve sellem)’I ellerini kaldirmis dua ederken gordu.O (sallallahu aleyhi ve sellem) soyle diyordu: “Ben ancak bir beserim, beni cezalandirma.Mu’minlerden hangi sahsa eziyet etmissem veya sovmussem o konuda beni cezalandirma”
153. Bize Ali bildirdi.Bize Sufyan, Ebuz-Zinad’dan, O’da el-E’rac’dan, O’da Ebu Hureyre’den bildirdi.O soyle dedi: Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) kibleye yoneldi, hazirlandi, ellerini kaldirdi ve dedi ki: “Allahim Devs’e hidayet ver ve onlari getir”
154. Bize Ebun-Nu’man bildirdi.Bize Hammad b. Zeyd bildirdi. Bize es-Savaf, Ebuz-Zubeyr’den, O’da Cabir b. Abdullah’dan bildirdi.Et-Tufeyl b. Amr Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e dedi ki:Ya Rasulallah! Muhkem bir kaleye ve muhafizlarin yanina gitmek istermisin? Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) buna razi olmamis, cunku Allah muhafizligini Ensar’a ayirmisti.Tufeyl ve onunla birlikte kavminden bir adam hicret etti.Ve adam hastalandi.Boynuza geldi, kucuk demirli okunu aldi, sah damarlarini kesti ve bunun uzerine oldu.Tufeyl O’nu ruyasinda gordu ve dedi ki: Allah sana ne yapti? Dedi ki: Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e hicretimden dolayi beni bagisladi. (Tufeyl) Dedi ki: Elinin durumu nedir? Dedi ki: Kendi nefsinin ifsat ettigini biz asla islah etmeyecegiz, denildi.Tufeyl bu olayi Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e anlatti.O soyle dedi:” Allahim ellerini de bagisla” ve ellerini kaldirdi.
[Edebul-Mufred:614 ve Muslim:1\74]
155. Bize Kuteybe bildirdi.Bize Abdulaziz b. Muhammed, Alkame [Ibnu Ebi Alkame]’den, O’da annesinden, O’da Aise’den bildirdi.O soyle dedi: Bir gece Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) disari cikti.Berira’yi nereye gittigine bakmasi icin hemen arkasindan gonderdim.Baki mezarligina girdi, oranin en asagisinda durdu sonra ellerini kaldirdi, sonra da oradan ayrildi.Berira geri dondu ve gorduklerini bana haber verdi.Sabahladigimizda O’na sordum ve dedim ki: Ey Allah’in Rasulu geceleyin nereye ciktin? Dedi ki: “Baki ehline (mezarlik), onlara dua etmem icin gonderildim.
156. Bize Muslim bildirdi.Bize Su’be, Abdurabbihi b. Said’den,O’da Muhammed b. Ibrahim et-Teymi’den bildirdi.O soyle dedi:Bana, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’i goren birisi, O’nun yag taslarinin yaninda elleri acik bir sekilde dua ettigini haber verdi.
157. Bize Yahya b. Musa bildirdi.Bize Abdulhamid bildirdi.Bize Ismail --O Ibnul-Mubarektir-Ibnu Ebi Muleyke’den, O’da Aise’den bildirdi.O soyle dedi:Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’I koltuk alti gorunene kadar ellerini kaldirmis Osman (radiyallahuanhu)’ya dua ederken gordum.
158. Bize Ebu Nuaym bildirdi.El-Fudayl b. Merzuk, Adiy b.Sabit’den, O’da Ebu Hazim’den, O’da Ebu Hureyre’den bildirdi.O soyle dedi: Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem), seferi uzamis,saci basi daginik, toz toprak icerisinde bir adami zikretti.O adam, Allahu azze ve celleye ellerini acar ve “Ya Rab Ya Rab” diye yalvarmaya baslar.O’nun yedigi haram, ictigi haram, giydigi haram, tedarik ettigi haram ve nasil olsunda ona icabet edilsin.
159. Bize Muslim bildirdi.Bize Abdullah b. Davud, Nuaym b. Hakim’den, O’da Ebu Meryem’den, O’da Ali (radiyallahuanhu)’dan bildirdi.O soyle dedi: Velid’in hanimini, Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem)’e gelmis, kocasinin onu dovdugunden sikayet ederken gordum.Kadina dedi ki: ”Git ve ona de ki:Boyle boyle” Gitti, bir muddet sonra geldi ve dedi ki:O beni dovmeye devam ediyor.Kadina dedi ki:”Git ve ona bunu Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in soyledigini soyle.”Kadin gitti, bir muddet sonra geri geldi ve dedi ki: O beni dovuyor.Bunun uzerine Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) dedi ki:” git ve ona de ki:” Boyle boyle”Kadin dedi ki: O beni dovuyor.Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ellerini kaldirdi ve dedi ki:” Allahim, Velid’I sana havale ediyorum”.
160. Bize Muhammed b. Selam bildirdi.Bize Ismail b.Ca’fer, Humeyd’den, O’da Enes’den bildirdi.O soyle dedi: Bir sene yagmur yagmadi.Bazi muslumanlar Cuma gunu Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’e (hutbedeyken) ayaga kalktilar ve dediler ki: Ey Allahin Rasulu! Yagmur kesildi, toprak kurudu ve hayvanlar helak oldu.Bunun uzerine Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ellerini kaldirdi.Gokyuzunde bulut gorunmuyordu.Ellerini uzatti hatta ben O’nun koltuk altinin beyazini gordum.Allah azze ve celle’den yagmur talebinde bulunuyordu.Henuz Cuma namazini kiliyorduk ki, oyle bir yagmur yagdi ki, hatta evi mescide yakin olan gencler bile ailesine donmekte zorlandilar.Yagmur, haftaya cumaya kadar devam etti.Insanlar geldi ve Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’e dediler ki: Ey Allah’in Rasulu! Evler yikildi ve kafile durduruldu. Bunun uzerine Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), cabukca usanan-bikan Ademogluna tebessum etti.Ellerini kaldirdi ve dedi ki:” Allahim, uzerimize degil, cevremize” bulut parcalanip Medine’den ayrildi.[ Nesai: 3: 165-166]
161. Bize Musedded bildirdi. Bize Yahya b. Said, Cafer’den bildirdi. Bana Ebu Usman bildirdi. O soyle dedi: Bir yerden donuyorduk. Omer insanlara imamlik yapti.Rukudan sonra kunut yapiyor, ellerini kaldiriyordu. Hatta O’nun elleri gorunuyor ve kol kanatlari cikiyordu.
162. Bize Kubeysa bildirdi. Bize Sufyan, Ebu Ali’den-O Cafer b. Meymun,enmat (deve uzerindeki tahtirevane atilan yumusak tuy yuzlu, renkli yunden yapilan elbise) saticisi bildirdi. O soyle dedi: Ebu Usman’i soyle derken isittim: Umer (radiyallahuanhu) kunutta ellerini kaldiriyordu.
163. Bize Abdurrahim el-Muharib bildirdi.Bize Zaide, Leys’den O’da Abdurrahman b. el-Esved’den, O’da babasindan, O’da Abdullah’dan bildirdi.O (Abdullah), vitrin son rekatinda “kulhuvallahuehad”i okurdu.Sonra son rekattan once ellerini kaldirir ve kunut yapardi.
164. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Bu hadislerin hepsi Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’den sahih hadislerdir. Bazisi bazisina muhalefet etmez.Ve onda tezad-zitlik yoktur.Cunku cesitli yerlerdedir.
165. Sabit, Enes’den soyle dedi: Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’i dua da, istiska’dan (yagmur duasi) baska ellerini kaldirdigini gormedim.
166. Enes (radiyallahuanhu) Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’den gordugunu haber verdi.Bu ise tekbirin birincisinde elleri kaldirmaya muhalif degildir.
167. Yine Enes (radiyallahuanhu) Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) ‘in tekbir getirdiginde ve ruku ettiginde ellerini kaldirdigini zikretmistir.Ve O’nun “dua da” sozu, kunutta ve namazda elleri kaldirmaya esittir.
168. Bize Muhammed b. Bessar, Yahya b. Said’den, O’da Humeyd’den, O’da Enes’den bildirdi.Muhakkak ki O, rukuda ellerini kaldiriyordu.
169. Bize Adem b. Ebi Iyas bildirdi.Bize Sube bildirdi.Bize Katede, Nasr b. Asim’dan, O’da Malik b. el-Huveyris’den bildirdi.O soyle dedi: Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) tekbir getirdiginde, (iftitah tekbirinde) [ruku ettiginde], rukudan dogruldugunda kulaklari hizasina kadar ellerini kaldirdi.
170. Buhari (rahimehullah) dedi ki: Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) ruku da ve rukudan dogruldugunda ellerini kaldiriyordu diyen, uzerine ziyade etmedi.Ebu Humeyd, ashabindan on kisiden, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) ellerini iki secdeden kalktigi zaman (birinci tesehhedden sonra) kaldirdigini soyledi.Bunlarin hepsi sahihtir.Cunku, sadece bir namazi anlatmadilar.Bu namazin kendisinde ihtilaf ettiler.Ancak bazisi bazisina ziyade etmistir.Ziyade ise, ilim ehlinden makbuldur.
171. Oyle ki, Ebu Bekr b. Ayyas, Husayn’dan, O’da Mucahid’den soyle dedi: Ibnu Umer’I namazinda birinci tekbirden baska ellerini kaldirdigini gormedim.Muhakkak ki bunda, Mucahid’e aykiri davranildi.Veki’ dedi ki: Er-Rabi’ b. Salih’den dedi ki:Mucahid’I ellerini kaldirirken gordum.
172. [Abdurrahman b. Mehdi, er-Rabi’den soyle dedi:Mucahid’I ellerini kaldirirken gordum.] Ruku ettiginde ve rukudan dogruldugunda.
173. Cerir, Leys’den, O’da Mucahid’den dedi ki: Muhakkak ki O (Mucahid), ellerini kaldiriyordu.Bu lilim ehli katinda daha cok korunmustur.
174. Sadaka dedi ki: Mucahid’in, Ibnu Umer’den; Muhakkak ki O, ellerini birinci tekbirden baska kaldirmazdi, hadisini rivayet eden, onun arkadasi sonunda degisti.Er-Rabi’nin ve el-Leysi’nin rivayeti daha evladir.Bununla birlikte Tavus, Salim, Nafi’, Ebuz-Zubeyr, Muharib b. Disar ve bunlardan baskalari dediler ki: Ibnu Umer’I tekbir getirdiginde (iftitah tekbirinde) ve ruku ettiginde ellerini kaldirirken gorduk.
175. Mubessir b. Ismail dedi ki: Bize Temmam b. Necih bildirdi. Dedi ki: Umer b. Abdulaziz, Halep kapisi onlerinde konakladi.Bunun uzerine dediler ki: Bizimle birlikte gelinde mu’minlerin emirinin namazini seyretmeye koyulalim.Bize ogle ve ikindi namazlarini kildirdi.O’nu ruku ettiginde ellerini kaldirirken gordum.
176. Bize Muhammed b. Mukatil bildirdi.Bize Abdullah bildirdi.Bize Yunus, ez-Zuhri’den, O’da Salim’den, O’da Abdullah b. Umer’den bildirdi.O soyle dedi: Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’I namaza kalktiginda (iftitah tekbirinde) omuzlari hizasina kadar ellerini kaldirirken gordum.Bunu ruku icin tekbir getirdiginde, rukudan dogrulurken “Semiallahulimenhamideh” dediginde de yapardi.Bunu secdeler de yapmazdi.
177. Bize Musa b. Ismail bildirdi.Bize Hammad b. Seleme, Yahya b. Ebi Ishak’tan bildirdi.O soyle dedi: Enes b. Malik (radiyallahuanhu) iki secde arasinda ellerini kaldirirken gordum.Buhari (rahimehullah) dedi ki: Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in hadisi daha evladir.
178. Bize Ali b. Abdullah bildirdi. Bize Sufyan bildirdi. Bize Amr b. Dinar, Salim b. Abdullah’dan bildirdi. O Soyle dedi: Ittiba etmeyi, tabi olmayi daha fazla hakeden, Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem)’in sunnetidir.
179. Bize Kuteybe bildirdi.Bize Sufyan, Abdulkerim’den, O’da Mucahid’den bildirdi. O soyle dedi: Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’den baska hic kimse yoktur ki; onun sozu alinir da, red de edilir.Ancak Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)’in sozu (bunun disindadir).
180. Bize Fudeyk b. Suleyman Ebu Isa bildirdi.O soyle dedi: El-Evzai’ye soru sordum ve dedim ki: Ya Eba Amr! Namazda her tekbirde elleri kaldirmaya ne dersin? Dedi ki: Bu birinci emirdir.
181. El-Evzai’ye imandan soruldu ve ben de bunu isitiyordum.Dedi ki: Iman, artar ve eksilir.Kim ki iman artmaz ve eksilmez diye iddia ederse, o bid’at ehlidir.Ona karsi uyanik olun.
182. Bize Muhammed b. Arara bildirdi. Bize Cerir b. Hazim bildirdi. O soyle diyordu: Nafi’yi isittim. O soyle dedi: Ibnu Umer cenazeye tekbir getirdiginde ellerini kaldiriyordu.
183. Bize Ali b. Abdullah bildirdi. Bize Abdullah b. Idris bildirdi. O soyle dedi: Ubeydullah’I, Nafi’den, O’nun’da Ibnu Umer’den (soyle dedigini) isittim: Muhakkak ki O (Ibnu Umer) cenaze namazinin her tekbirinde ellerini kaldiriyordu.Ve ikinci rekattan kalkinca da.
184. Bize Ahmed b. Yunus bildirdi. Bize Zuheyr bildirdi. Bize Yahya b. Said bildirdi.Nafi, O’na haber verdi. Abdullah b. Umer, cenaze namazi kildiginda ellerini kaldirirdi.
185. Bize Ebul-Velid bildirdi.Bize Umer b. Ebi Zaide bildirdi.O soyle dedi: Kays b. Ebi Hazim’I cenaze namazi kilarken her tekbirde ellerini kaldirdigini gordum.
186. Bize Muhammed b. Ebi Bekr el-Makdisi bildirdi.Bize Ebu Ma’ser Yusuf el-Berra bildirdi. Bize Musa b. Dehkan bildirdi.O soyle dedi: Eban b. Usman’I cenaze namazi kilarken dort defa tekbir getirdigini ve birinci tekbirde ellerini kaldirdigini gordum.
[ Sened de Musa b. Dehkan vardir ki o zayiftir]
187. Bize Ali b. Abdullah ve Ibrahim b. el-Munzir bildirdi.O ikisi soyle dediler:Bize Ma’n b. Isa bildirdi.Bize Ebul-Gusn bildirdi. O soyle dedi: Nafi b. Cubeyr’I cenaze namazi kilarken her tekbirde ellerini kaldirdigini gordum. [Senedi hasendir].
188. Bize Muhammed b. el-Musenna bildirdi.Bize el-Velid b. Muslim bildirdi.O soyle dedi: El-Evzai’yi, Gaylan b. Enes’den (soyle derken ) isittim.O soyle dedi: Umer b. Abdulaziz’i cenaze namazi kilarken her tekbirde ellerini kaldirirken gordum.
189. Bize Ali b. Abdullah bildirdi.Bize Zeyd b. Hubab bildirdi.Bize Abdullah b. el-Ala bildirdi. O soyle dedi: Mekhul’u cenaze namazi kilarken dort tekbir getirdigini ve her tekbirle birlikte ellerini kaldirirken gordum.
190. Bize Ali b. Abdullah bildirdi.Bize Ebu Mus’ab Salih b. Ubeyd bildirdi.O soyle dedi: Vehb b. Munebbih’i cenaze namazi kilarken dort tekbir getirdigini ve her tekbirle birlikte ellerini kaldirirken gordum.
191. Bize Ali b. Abdullah bildirdi.Bize Abdurrezzak bildirdi. Bize Ma’mer, ez-Zuhri’den bildirdi. Muhakkak ki O, cenaze namazi kilarken her tekbirde ellerini kaldiriyordu.
192. Veki, Sufyan’dan,O’da Hammad’dan soyle dedi:Ibrahim’e sordum.O soyle dedi: Birinci tekbirde ellerini kaldiriyordu.
[ Burada elleri kaldirmadan maksad cenaze namazi disinda ruku ve secdesi olan namazdir.Bunu Muhammed b. el-Hasen es-Seybani, Ibrahim’den duyurarak “Kitabul-Esar”da (19.sayfa )haber verdi.]
193. Muhammed b. Cafer, Hammad’dan, O’da Ibrahimden, O’da Alkame’den,O’da Abdullah’dan:Muhakkak ki Ebu Bekr ve Umer radiyallahuanhum ona muhalefet ettiler.
194. Buhari rahimehullah dedi ki:Es-Sevri hadisi ilim ehli katinda daha sahihtir.Bununla birlikte bir baska acidan Umer’den, O’nun da Nebi sallallahu aleyhi ve sellem ‘den ellerini kaldirdigi rivayet olunmustur.
195. Bize Muhammed b. Yahya bildirdi.Ali soyle dedi: Istisnasiz seyhlerimizin hepsini namazda ellerini kaldirirlarken gordum.
[ Muhammed b. Yahya, Buhari rahimehullah’in seyhidir]
196. Buhari rahimehullah dedi ki: O’na dedim ki: Sufyan ellerini kaldiriyor muydu? Dedi ki: Evet
197. Buhari rahimehullah dedi ki: Ahmed b. Hanbel soyle dedi: Mu’temir’I, Yahya b. Said’I, Abdurrahman’I, Yahya ve Ismail’I ruku ederlerken ve rukudan dogrulduklarinda ellerini kaldirirlarken gordum.
198. Bize Ali b.Abdullah bildirdi.Bize Ibnu Ebi Adiy, el-Esas’dan bildirdi.O soyle dedi: El-Hasen cenaze namazi kilarken her tekbirde ellerini kaldiriyordu.
Bu cuz tamamlanmistir.Hamd tek olan Allah icindir. Salat ve selam efendimiz Muhammed’e, aline, ashabina ve kiyamete kadar O’na tabi olanlarin uzerine olsun.
Bu hafiz Ibnu Hacer el-Asgalani’nin hattindan (kaleminden ) O’nun nushasindan nakledilmistir.O soyle dedi: Ben sonunda tarif ettigini gordum.Ibnu Hacer ismiyle meshur olan Ebul-Fadl Ahmed b. Ali Muhammed es-Safii el-Asgalani, kendisi ilavede bulundu.Allah O’na rahmet etsin,amin.
HARUN YILDIRIM
