Allah Azze ve Celle’nin “Göz” Sıfatını İspat Eden Deliller
Soru:
«O adam, Allah’ın kendisini gördüğünü bilmez mi?» (Alak: 96/14) âyetinin tefsirinde Allah’ın gözünün olduğu söylenebilir mi? Şayet böyle olmazsa Allah Azze ve Celle’nin gözü var mıdır? Bunu ispat eden deliller var mıdır?
Cevap:
Hamd, Allah’a mahsustur.
Birinci Olarak:
Ehli Sünnet vel-Cemaatin mezhebi Allah Azze ve Celle için “Göz” sıfatını ispat eder. Bu ise Allah Azze ve Celle’ye yakışır bir şekildedir. Allah Azze ve Celle’nin buyurduğu gibi:
﴿لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ وَهُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ﴾
« O'nun benzeri hiçbir şey yoktur. O, hakkıyla işitendir; hakkıyla görendir. » (Şûrâ: 42/11)
Şeyh İbnu Useymin -Allah ona rahmet etsin- şöyle dedi:
“Ehli Sünnet vel-Cemaatin mezhebi: Allah Azze ve Celle’nin “İki Gözü” vardır. Kendisine yakışır bir şekilde hakiki olarak bu ikisi ile bakar. O ikisi Allah Azze ve Celle’nin zâtî sıfatlarındandır.”
[Mecmû’ul-Fetâvâ İbni Useymin: 4/58]
İkinci Olarak:
Kitap ve Sünnetten gelen deliller, Allah Azze ve Celle’nin “Göz” sıfatı olduğunu ispat etmektedir.
Kurân’dan deliller şunlardır:
1- Allah Azze ve Celle şöyle buyurdu:
﴿وَاصْنَعِ الْفُلْكَ بِأَعْيُنِنَا وَوَحْيِنَا﴾
«Bizim korumamız altında, gözlerimizin önünde ve vahyimiz ile (rızamıza uygun bir şekilde) gemiyi inşa et.» (Hud: 11/37)
İbnu Abbas’ın -Allah ondan ve babasından razı olsun- Allah Azze ve Celle’nin (Hud: 37) âyeti hakkında şöyle dediği sabit olmuştur: “Allah Tebârake ve Teâlâ’nın gözü önünde.” Bunu Beyhaki, İbnu Abbas’tan “el-Esmâu ves-Sifât” adlı kitabında rivayet etmiştir.
İbnu Cerir Taberi -Allah ona rahmet etsin- şöyle dedi:
“Allah Azze ve Celle’nin “Gözlerimizin önünde” kavli, emrettiği gibi Allah’ın vahyi ve gözü önünde demektir.
2- Allah Azze ve Celle şöyle buyurdu:
﴿وَأَلْقَيْتُ عَلَيْكَ مَحَبَّةً مِنِّي وَلِتُصْنَعَ عَلَى عَيْنِي﴾
« Ey Mûsâ! Gözümün önünde ve korumam altında terbiye olup yetişesin diye de üzerine kendimden bir sevgi koydum." » (Tâhâ: 20/39)
3- Allah Azze ve Celle şöyle buyurdu:
﴿وَاصْبِرْ لِحُكمِ رَبِّكَ فَإِنَّكَ بِأَعْيُنِنَا﴾
« (Ey Muhammed!) Rabbının hükmü gelinceye kadar sabret. Zira sen, bizim gözümüz önünde ve korumamız altındasın. » (Tûr: 52/48)
Sünnetten delillere gelince: Buhari’nin (7407) Abdullah ibnu Ömer’den -Allah ondan ve babasından razı olsun- rivayetinde O şöyle dedi: Allah Rasûlü sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
( إن الله لا يخفى عليكم ، إن الله ليس بأعور - وأشار بيده إلى عينه - وإن المسيح الدجال أعور العين اليمنى كأن عينه عنبة طافية )
"Şüphesiz Allah sizin üzerinize gizli olmaz. Muhakkak ki Allah şaşı değildir. -Allah Rasûlü sallallahu aleyhi ve sellem gözüne işaret etti ve- Mesih Deccal’ın sağ gözü şaşıdır. Onun gözü sanki salkımından dışarı çıkmış, iri bir üzüm tanesi gibidir."
İbnu Huzeyme -Allah ona rahmet etsin- daha önce geçen delilleri zikrettikten sonra şöyle dedi: “Her müminin üzerine düşen Allah Azze ve Celle’nin kendi nefsi için ispat ettiği “Göz” sıfatını ispat etmek, Allah Azze ve Celle’nin nefyettiklerine de inanmamaktır. Allah Azze ve Celle indirmiş olduğu Kitabında ve Rasûlü sallallahu aleyhi ve sellemin Allah Azze ve Celle’den beyan ettiği naslara iman etmesi gerekir. Allah Azze ve Celle’nin şu âyetinde buyurduğu gibi:
﴿وَأَنزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ﴾
« Sana da (ey Muhammed) insanlara gizli kalan mana ve hükümlerini açıklaman için Kur'an'ı indirdik. » (Nahl: 16/44)
Allah Rasûlü sallallahu aleyhi ve sellem Allah Azze ve Celle’nin “İki Gözü” olduğunu ispatlamıştır. O’nun açıklaması, Kurân’ın açıklamasına muvafıktır.
[Kitâbut-Tevhîd: 1/64]
Allah Azze ve Celle’nin «O adam, Allah’ın kendisini gördüğünü bilmez mi?» (Alak: 96/14) âyeti Allah Azze ve Celle’nin “Göz” sıfatına delalet etmez. Bilakis bu âyet, Allah Azze ve Celle’nin “Görme” sıfatına delalet eder. “Göz” sıfatının ispatına gelince, onun üzerine zâid bir sıfattır ve bu babda gelen delillere döner.
İbnu Kesir -Allah ona rahmet etsin- şöyle dedi:
“Muhtedi için nehyeden bu adam, Allah Azze ve Celle’nin kendisini gördüğünü ve kelamını duyduğunu, onun fiilini tam bir ceza ile cezalandıracağını bilmedi mi?”
Beyhaki -Allah ona rahmet etsin- Allah Azze ve Celle’nin «O adam, Allah’ın kendisini gördüğünü bilmez mi?» (Alak: 96/14) âyetini zikrettikten sonra şöyle demiştir: “Bu âyette Allah Azze ve Celle için “Görme” sıfatının ispatı vardır.
[“el-Esmâu ves-Sifât: 1/461]
Şeyh Muhammed ibnu Useymin -Allah ona rahmet etsin- şöyle dedi:
“Allah Subhânehû ve Teâlâ için “Göz” sıfatı, hakiki göz sıfatıdır. Bunun delili ise bir yerde kendi nefsi için ispat etmiş, başka bir yerde ise “Görme” sıfatını ispat etmiştir. Bazen “Göz”, bazen de “Görme” sıfatının ispatı, ikisi arasında farklılık gösterdiğini ispat eder. “Görme” bir şeydir, “Göz” başka bir şeydir. Allah Azze ve Celle’nin şu iki âyeti “Görme” hakkındadır:
Allah Azze ve Celle şöyle buyurdu:
﴿وَقُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ﴾
« (Ey Muhammed! Onlara) de ki: "Dilediğinizi yapın. Allah ve Rasûlü amelinizi görecektir. » (Tevbe: 9/105)
Allah Azze ve Celle şöyle buyurdu:
﴿أَلَمْ يَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يَرَى﴾
« O adam, Allah'ın kendisini gördüğünü hiç bilmez mi? » (Alak: 96/14)
Aşağıdaki şu iki âyet ise “Görme” hakkında değildir. Bilakis aşağıdaki iki âyet, “Görme” sıfatından ayrı olarak “Göz” sıfatını ispat etmektedir.
Allah Azze ve Celle şöyle buyurdu:
﴿تَجْرِي بِأَعْيُنِنَا﴾
« Gözümüzün önünde ve korumamız altında yüzüp giden bir gemiye bindirmiştik.» (Kamer: 54/14)
Allah Azze ve Celle şöyle buyurdu:
﴿وَلِتُصْنَعَ عَلَى عَيْنِي﴾
« Ey Mûsâ! Gözümün önünde ve korumamız altında terbiye olup yetişesin diye » (Tâhâ: 20/39)
Bunun içindir ki bizler şöyle deriz: “Göz” sıfatı hakiki bir sıfattır.
[Şeyh Useymin”Şerhul-Akidetis-Sifârîniyye”]
Allah, en iyi bilendir.
